İSTANBUL- 18.11.2025- Türkiye'de art arda yaşanan zehirlenme vakaları gündemde. İstanbul'da bir aileden 4 kişi, zehirlenerek hayatını kaybetti. Bugün de yine İstanbul'da Türk Kahvesi içen 26 yaşındaki genç kadın zehirlenerek hastaneye kaldırıldı. Dört kişilik aileyi hayattan koparan olayın gıda zehirlenmesi mi yoksa böcek ilacı sebebiyle mi olduğu henüz belirsiz. Bugünkü Türk kahvesinden zehirlenmenin sebebi ise yanlışlıkla endüstriyel bulaşık deterjanı kullanılması.
Çamaşır suyu ile tuz ruhu karıştırılırsa ne olur?
Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Ferhat Arslan, çamaşır suyu ile tuz ruhunu neden asla karıştırmamak gerektiğini anlattı:
Evlerde en sık kullanılan iki temizlik maddesi olan çamaşır suyu ve tuz ruhu, yanlış kullanıldığında ciddi sağlık riskleri oluşturabiliyor. Özellikle bu iki ürünün veya çamaşır suyunun amonyak, kireç çözücü, yüzey temizleyici gibi başka maddelerle karıştırılması sonucunda klor gazı ve kloramin gibi zehirli gazlar açığa çıkıyor. Bu gazlar solunduğunda göz ve boğazı yakmanın ötesine geçerek, bazı durumlarda akciğer ödemi, nefes darlığı ve uzun süreli solunum yolu hasarına yol açabiliyor. Bilimsel çalışmalar, düşük doz maruziyetlerin bile hava yolu hassasiyetini artırabildiğini ve özellikle astım hastalarında atakları tetikleyebildiğini gösteriyor. Çamaşır suyu ve benzeri klorlu ürünlere sık maruziyet, kanda ölçülebilen trihalometan (THM) düzeylerinin yükselmesine yol açabiliyor; bilimsel çalışmalar THM birikiminin oksidatif stres ve sinir hücresi hasarı üzerinden dikkat azalması, unutkanlık ve bilişsel performansta düşme gibi etkilerle ilişkili olabileceğini gösteriyor. Bu etkiler gerektiğinde serum THM ölçümü, bilişsel değerlendirme testleri ve bazı durumlarda fonksiyonel nörogörüntüleme ile değerlendirilebiliyor.
Çamaşır suyunu sıcak su ile karıştıranlar dikkat: Zararı 4 kat artıyor
Çamaşır suyu kullanımına ilişkin bir diğer husus da uçucu özelliğinin sıcak su ile artması, yani zararının katlanması. Arslan, "Örneğin birçok kişi banyo temizliğinde sıcak su kullanıyor. Oysa sıcak su, çamaşır suyunun uçucu yan ürünlerini (özellikle THM) 3 veya 4 kat artırabiliyor. Bu durum solunum yoluyla maruz kalmayı çok yükseltiyor" ifadelerini kullandı.
Temizlik kokusu değil, dezenfektan kokusu: 'Bağımlılık yapıyor'
Temizlik yapıldıktan sonra ortamda kalan ve 'temizlik kokusu' diye adlandırılan koku ise yine aynı ölçüde zararlı, üstelik bağımlılık da yapıyor:
Banyo/WC temizliğinden sonra gelen temizlik kokusu sanılan şey aslında (çoğu kadında bağımlılık yapar) kloramin, hipokloröz asit aerosolleri, trihalometanlardır. Yani temizlik kokusu denilen şey kimyasal irritanların solunmasıdır. Trihalometanlar lipofilik (yağ seven) bileşiklerdir. Bu yüzden vücutta depolanırlar ve yavaş yavaş kana salınırlar.
Çamaşır suyu çok zor arınıyor: 'Ertesi gün de havaya karışır'
Daha da ilginç bir şey söyleyeyim. Örneğin bir gün önce çamaşır suyuyla temizlenmiş bir yüzey ertesi gün bir bezle silindiğinde: bu maddeler mikrometrik düzeyde tekrar havaya karışabilirler. Küçük, kapalı, havalandırmasız banyolarda sıcak su ve çamaşır suyu bileşimi sonrasında ölçülen klor gazı ve THM konsantrasyonları fabrika düzeyinde bir kimyasal maruziyet yaratabilir.
'Bu iki maddeyi asla karıştırmayın'
Dr. Arslan'ın ev temizliği konusunda çok kritik bir uyarısı var, çamaşır suyu ile tuz ruhunun asla karıştırılmaması. Peki neden?
Tuz ruhu ise çok güçlü bir asit olduğu için buharı bile derin solunum yolu tahrişi oluşturabiliyor ve çamaşır suyuyla karıştığında en tehlikeli senaryo olan klor gazı zehirlenmesine neden oluyor. Kapalı banyo ve tuvaletlerde temizlik yapmak, pencereler kapalıyken ürünleri art arda kullanmak veya şişeleri açık bırakmak riski daha da artırıyor. Temel kural çok basittir. Bu maddeler asla karıştırılmamalı, mutlaka havalandırma sağlanmalı ve eldiven–maske ile kullanılmalıdır. Doğru kullanıldığında güvenli olan bu ürünler, yanlış kullanıldığında ev ortamında bile beklenmeyecek kadar ağır zehirlenmelere yol açabilir.
Temizlik yaparken dikkat: Bunları asla yapmayın
Farklı ürünleri karıştırmak
Kapalı alanda temizlik yapmak (WC, banyo, duş kabini)
Sıcak suyla çamaşır suyu kullanmak
Sprey formunda çamaşır suyu/deterjan sıkmak
Kullanırken eldiven ve maske takmamak
Çamaşır suyunu fazla miktarda kullanmak "daha iyi temizler" sanmak
Ürünü yüzeyde uzun süre bekletmek
Temizlik bittikten sonra kapıları kapalı tutmak
Önce tuz ruhuyla kazıyıp sonra üstüne çamaşır suyu dökmek
Klozete tuz ruhu döküp kapağı kapatmak
Çocukların ve evcil hayvanların bulunduğu ortamda temizlik yapmak
Ürünleri pet şişeye veya başka kaba doldurmak
Farklı ürünleri art arda kullanmak
Eldiveni yıkayıp tekrar tekrar kullanmak
Temizlik kokusunu hijyen göstergesi sanmak
Çamaşır suyu ile tuz ruhu karışımı solunursa ne olur?
Çamaşır suyu, tuz ruhu veya karışımlarından çıkan klor/kloramin gibi gazlar solunduğunda ilk belirtiler genellikle birkaç dakika içinde ortaya çıkar: göz ve burun yanması, kuru öksürük, boğazda yanma, baş dönmesi, nefes darlığı ve metalik tat.
Temizlik esnasında solunması halinde ne yapılmalı?
Böyle bir durumda ilk adım kişiyi derhal temiz havaya çıkarmaktır; kapalı alanda kalmayın ve kapıyı dışarıdan açarak ortamı havalandırın. Göz veya cilt teması varsa 10–15 dakika suyla yıkayın. Şikâyetler 15–30 dakika içinde azalmazsa, özellikle nefes darlığı, göğüs sıkışması, hırıltı veya astım atağı varsa acilen hastaneye başvurulmalıdır. Çocuklar, yaşlılar ve solunum hastalığı olanlar daha hızlı etkilenebileceği için mutlaka tıbbi değerlendirme gerekir.
Çamaşır suyu riski nasıl azalır?
Kimyasal ürünleri tamamen yasaklayalım demek biraz abartı olabilir ama ne kadar uzak olursak o kadar da iyi olur demekten kendimi alamıyorum. Doğru ürün, doğru yüzey, doğru seyreltme ve iyi havalandırma ile riskleri azaltmak mümkündür. Sosyal hayatın bir cilvesi de evlerine temizliğe gelen bu konularda cahil bir temizlikçinin marifeti ile zehirlenebilecek olan insanların olmasıdır.