İNGİLTERE- 03.10.2025- Araştırma onlarca yıllık psikolojik verilerden yararlanılarak 'bilişsel-kişilik işlevsellik endeksi' (CPFI) adı verilen yeni bir ölçüm oluşturuldu, sonuçlar ise Intelligence dergisinde yayınlandı. Bu indeks, zeka, muhakeme ve kişilik özelliklerinin yaşam boyu nasıl geliştiğini takip ediyor.
'Kristalize zeka artmaya devam ediyor'
Dikkat çeken sonuşlara göre:
Akıl yürütme, hafıza kapasitesi ve işlem hızı gibi 'akışkan zeka' unsurları genç yaşlarda zirve yapıp zamanla azalırken, bilgi birikimi ve deneyimden oluşan 'kristalize zeka' yıllar içinde artmaya devam ediyor. Ayrıca sorumluluk bilinci ve stres altında sakin kalabilme gibi kişilik özellikleri de orta yaşa kadar güçleniyor.
'Görev bilinci de olgunlaşıyor'
Araştırmaya göre ahlaki muhakeme, adalet duygusu ve görev bilinci de yaşla birlikte olgunlaşıyor. Finansal okuryazarlık 60'ların sonunda en yüksek seviyesine ulaşıyor. İnsanlar ayrıca 'batık maliyet yanılgısından, yani kötüye giden bir şeye daha fazla yatırım yapma eğiliminden, yaşlandıkça uzaklaşıyor.
Her şey olumlu değil
Bununla birlikte, görevler arasında 'bilişsel esneklik' olarak da tanımlanan hızla geçiş yapabilme, başkalarının ne düşündüğünü sezebilme, yani bilişsel empative soyut problemlerle uğraşma motivasyonu yaş ilerledikçe azalıyor. Ancak araştırmacılara göre kazanımlar kayıpları fazlasıyla telafi ediyor ve zihinsel açıdan en verimli dönem 50'lerin sonu oluyor.
'En yüksek performans 50'lerin sonunda'
Çalışmayı yöneten Batı Avustralya Üniversitesi'nden Dr. Gilles Gignac, "Bilgi birikimi, muhakeme ve hayat tecrübesinin birleşimi, insan zihninin en yüksek performansını 50'lerin sonuna taşıyor. Gençliğin avantajları var ama olgunluk, karmaşık sorunlarla başa çıkmak için daha güçlü bir araç seti sunuyor" dedi.
En iyi eserlerini 50'den sonra yaptılar
Charles Darwin 'Türlerin Kökenini 50 yaşında yayımladı, Beethoven 9. Senfoni'yi 50'lerinin ortasında besteledi, Immanuel Kant ise 'Saf Aklın Eleştirisini 57 yaşında kaleme aldı.