Aksaray'ın Ulukışla Mahallesi'nde, Tuz Gölü havzasında bulunan soğuk su gayzeri son dönemde hem yerli hem de yabancı ziyaretçilerin ilgisini çeken doğa oluşumları arasında yer alıyor. Gün boyunca belirli aralıklarla su yüzeyinde ortaya çıkan kabarcıklar, biriken gaz basıncıyla suyun yukarı doğru itilmesi ve ardından yeniden yeraltına çekilmesi, bölgede nadir görülen bir jeolojik olayı gözler önüne seriyor.
Yer bilimcilere göre bu tür oluşumlar, "soğuk su gayzeri" olarak tanımlanan, sıcaklıkla değil tamamen gaz basıncıyla çalışan doğal fışkırma sistemleri. Volkanik alanlarda rastlanan sıcak gayzerlerin aksine, bu gayzerlerde suyun sıcaklığı artmıyor; fışkırma, yeraltında sıkışan karbondioksit gazının ani basınç değişimleri nedeniyle gerçekleşiyor.
Uzmanlar, Tuz Gölü havzasının jeolojik yapısı gereği zeminin altında karbondioksit bakımından zengin cepler bulunduğunu belirtiyor. Bu cepler, zamanla suyla karışarak basınç oluşturuyor ve suyun yüzeye doğru yükselmesine yol açıyor. Suyun yüzeye çıkmasının ardından basıncın düşmesiyle akış tamamlanıyor ve gayzer kısa süre içinde yeniden yeraltına çekiliyor.
Soğuk su gayzerleri, dünya üzerinde sık karşılaşılan oluşumlar değil. Genellikle karstik alanlarda, tuzlu göl çevrelerinde ve yüksek karbondioksitli jeolojik bölgelerde ortaya çıkıyor.
Aksaray'daki bu gayzer de Tuz Gölü'nün mineral yönünden zengin taban yapısı sayesinde oluşan nadir mekanizmalardan biri olarak öne çıkıyor.