ANKARA - 11.03.2025 - ABD’de San Andreas Fayı üzerinde son iki haftada kaydedilen sismik hareketlilik, bölgedeki büyük bir depremin habercisi olabilir mi sorusunu gündeme getirdi. ABD Jeoloji Araştırmaları Kurumu (USGS) tarafından yapılan açıklamaya göre, San Andreas üzerinde 24 saat içinde büyüklükleri 2.5 ile 3.0 arasında değişen yedi farklı deprem kaydedildi.

Bu küçük ölçekli sarsıntılar, "Büyük Deprem" olarak adlandırılan ve 8.0 büyüklüğüne kadar ulaşabileceği öngörülen sarsıntının yaklaştığına dair endişeleri artırdı. Araştırmacılar, 1857 ve 1906 yıllarında San Andreas Fayında meydana gelen 7.9 büyüklüğündeki depremlere dikkat çekerek, benzer büyüklükte bir depremin gerçekleşme ihtimalinin giderek yükseldiğini belirtiyor.

Bilim İnsanları Uyarıyor: Tehlike Her Geçen Gün Büyüyor

Brown Üniversitesi’nden jeofizikçi Victor Tsai, San Andreas Fayında her sarsıntının gelecekteki büyük depreme dair ipuçları sunduğunu ifade ediyor. Özellikle fay hattının bazı bölümlerinin sessiz bir şekilde kayarak enerji biriktirdiğini belirten Tsai, bu durumun uzun vadede büyük bir kırılmaya neden olabileceğini söylüyor.

USGS’ye göre, San Andreas Fayında beklenen büyük depremin gerçekleşmesi halinde:

1.800'den fazla insan hayatını kaybedebilir.

50.000'den fazla kişi yaralanabilir.

200 milyar dolarlık maddi hasar oluşabilir.

Özellikle San Francisco ve Los Angeles gibi büyük şehirler, olası bir depremde en fazla zarar görebilecek bölgeler arasında gösteriliyor.

Erken Uyarı Sistemleri Hayat Kurtarabilir mi?

Depremleri önceden tahmin etmek halen mümkün değil. Ancak bilim insanları, depremin meydana gelmesinden birkaç saniye veya dakikalar önce uyarı verebilen sistemler üzerinde çalışıyor.

Türkiye'de Dr. Süleyman Tunç ve ekibi, bu alanda önemli adımlar atıyor. Marmara Bölgesi ve Ege kıyılarında kurulan erken uyarı sistemleri, bölgedeki hareketliliği tespit ederek 3 ila 45 saniye öncesinden uyarı verebiliyor. Dr. Tunç, "Bu süre kısa gibi görünse de, insanların kendini güvenli bir alana çekmesi için büyük bir avantaj sağlıyor." diyor. Ancak yanlış bilgi veya paniğin daha büyük tehlikelere yol açabileceğini vurgulayarak, "Erken uyarı sistemlerinin doğru kullanılması büyük önem taşıyor." diye ekliyor.

Dünyada hangi ülkeler erken uyarı sistemi kullanıyor?

Dünyada erken uyarı sistemlerini aktif olarak kullanan ülkeler arasında:

Japonya

ABD

Meksika

Türkiye

Çin

Tayvan

Güney Kore

Endonezya

yer alıyor.

Dr. Tunç, özellikle Japonya'nın bu sistemleri en başarılı şekilde kullanan ülkelerden biri olduğunu ancak Türkiye'deki depremler ile Japonya'daki depremler arasında büyük farklılıklar olduğunu belirtiyor.

“Japonya'daki depremler genellikle okyanusta ve şehirlerden yüzlerce kilometre uzakta meydana geliyor. Bu nedenle erken uyarı sistemleri burada çok daha uzun süreli bir uyarı verebiliyor. Ancak Türkiye'deki depremler çok daha sığ ve yerleşim yerlerine yakın olduğu için bu süre çok daha kısa oluyor.”

Türkiye depreme ne kadar hazır?

San Andreas Fayındaki gelişmeler Kuzey Anadolu Fay Hattı'na olan benzerliğiyle dikkat çekerken, Türkiye’de de büyük depremlerin kapıda olduğu gerçeği unutulmamalı.

Dr. Tunç, Türkiye’de binaların hala büyük ölçüde dayanıksız olduğunu ve olası büyük bir depremin çok ağır kayıplara yol açabileceğini belirtiyor. Ona göre, deprem öncesi alınacak önlemler ve doğru kullanılan erken uyarı sistemleri, binlerce insanın hayatını kurtarabilir.