İncelemelerinin ardından basın açıklaması yapan Ersoy, 24 Temmuz 2020’de Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın kararlı duruşu ve öncülüğüyle yeniden ibadete açılan Ayasofya’nın bu yıl 5. yıl dönümünü geride bıraktığını hatırlattı.

Bakan Ersoy, “Yalnızca milletimizin değil, tüm insanlığın ortak mirası olan bu eşsiz emaneti korumak, güçlendirmek ve gelecek nesillere layıkıyla aktarmak için büyük bir gayretle çalışıyoruz. Bugüne kadar pek çok önemli adım attık, atıyoruz.” dedi.

Güvenlikte Yapay Zekâ Dönemi

Ayasofya’nın korunmasında yeni teknolojilerin devreye alındığını belirten Bakan Ersoy, “Camimizde 300 fiziki güvenlik görevlimizin yanında yapay zekâ destekli yeni bir güvenlik sistemi oluşturduk. Cami içinde ve çevresinde kamera sayısını artırdık, yapay zekânın desteğiyle olası aksaklıklara hızlı şekilde müdahale edebiliyoruz. Yaşanmasını hiç istemeyiz ama olası bir olumsuz durumda ekranlar personele hemen uyarılar veriyor ve cami içerisinde görevli güvenlik personeli olayı anında müdahale edebiliyor.” diye konuştu.

Çalışmaların koruma, onarım ve güçlendirme olmak üzere üç başlık altında yürütüldüğünü aktaran Bakan Ersoy, “İlk aşamada basit onarımlar kapsamında mimari elemanlarda tespit edilen hasarları gidermiş ve bozulmaları önleyici müdahalelerde bulunmuştuk. Ahşap, sıva ve mermer yüzeylerdeki hasarları da onarmıştık. Hem halkımızın hem de turistlerin yoğun ilgi gösterdiği Ayasofya-i Kebir Camii’nde ziyaretçilerin yapıya zarar vermesini engellemek için bariyer ve uyarı önlemleri aldık. İç narteks çıkışında şeffaf kapamalarla da hassas yüzeyleri koruma altına aldık. Galeri katını onardık, elektrik ve mekanik altyapıyı yeniledik. Bununla beraber; yapısal izleme yaklaşımımız kapsamında Ayasofya’yı yakın takipte tutuyoruz. 1991’den beri sensörlerle izlenen caminin yapısal hareketleri ile nem oranlarını kayıt altına alıyoruz. Ayasofya-i Kebir'in çok katmanlı ve karmaşık bir yeraltı kısmı da var. Bu bölümlerin temizliği için ilk etapta etüt ve temizleme çalışmalarını tamamladık. Külliyenin bütüncüllüğünü daha da vurgulu ve estetik hale getirecek projelerle III. Mehmet, II. Selim, III. Murat, Şehzadeler Türbeleri ile Sıbyan Mektebi ve Muvakkithane’nin restorasyonlarını başarıyla bitirdik.” dedi.

Minarelerden Kubbeye Uzanan Çalışmalar
Devam eden ikinci etap restorasyon kapsamında minareler ve kubbede önemli adımlar atıldığını söyleyen Bakan Ersoy, “2023 yılında başlayan ikinci etap restorasyon kapsamında minareler ve dış cepheler üzerinde çalışıyoruz. II. Beyazıd Minaresi’nin söküm ve güçlendirme çalışmaları devam etmekte. Minare platformu üstüne iskele kurularak minare sökümü yapıldı, onaylı statik projesi esasınca güçlendirme imalatları ve minarede gerekli taş imalatları yapılmaktadır. Ana kubbeyle ilgili olarak ise uzmanlar, bu yapı parçasının güçlendirilmesi gerektiğini belirledi. Kubbenin dış yüzeyindeki kurşun kaplamayı yenileyerek, güçlendirme çalışmalarını gerçekleştirmenin planlamasını yaptık. Kubbedeki hassas mozaiklerin zarar görmemesi ve çalışmaların sağlıklı yürütülmesi için, kubbe üzerine çelik konstrüksiyon ve koruyucu brandadan geçici bir örtü sistemi kurduk.” ifadelerini kurdu.

Ersoy, iç mekândaki mozaik restorasyonları için 43,5 metre yüksekliğinde, ibadetleri aksatmayacak şekilde bir çelik platform sistemi inşa edeceklerini, ayrıca çalışmaların hızlanması için kule vinç kurulduğunu belirtti.

Bilim Kurulu Denetiminde Titiz Bir Süreç Yürütülüyor
Restorasyon uygulamalarında deprem güvenliğinin öncelikli olduğunu kaydeden Bakan Ersoy, ana kubbe ve yarım kubbelerde bütünsel güçlendirme yapılacağını, kurşun kaplamaların onarım ve değişimlerinin zorunlu olduğunu söyledi.

Ersoy, “Kubbede yapılacak olan güçlendirme, kurşun değişimleri, mozaik konservasyonu ile minare ve cephe onarımları gibi gerekli müdahaleler tamamlandıktan sonra yapılan geçici çelik konstrüksiyon çatı örtüsü, platform ve kule vinç kurulduğu yöntem ile sökülerek kubbenin restorasyon çalışmaları tamamlanacaktır.” dedi.

Çalışmaların bilim heyeti denetiminde ilerlediğini vurgulayan Ersoy, “Bilim heyetinde, Prof. Dr. Can BİNAN, Prof. Dr. Asnu Bilban YALÇIN, Prof.Dr. Ahmet GÜLEÇ, Prof.Dr. Hasan Fırat DİKER, Doç. Dr. Mehmet Selim ÖKTEN ile çalışmalarımıza devam etmekteyiz. Ayasofya-i Kebir Cami-i Şerifi’nde yürütülen çalışmalar yalnızca bir restorasyon değil, aynı zamanda mühendislik, sanat ve bilimin buluştuğu büyük bir koruma seferberliğidir.” diye konuştu.

5 Yılda 40 Milyon Ziyaretçi

Ayasofya’nın açılışından bu yana halkın ve dünyanın yoğun ilgisini çektiğini belirten Bakan Ersoy, “5 yıllık süreç içerisinde yaklaşık 40 milyona yakın kişi Ayasofya’yı ziyaret etti. Avrupa’daki küçük nüfuslu ülkeleri dikkate aldığımızda; Ayasofya 5 yılda 4-5 ülke nüfusu kadar ziyaretçiyi misafir etti. Bu durum bizim için ayrıca bir gurur vesilesidir.” dedi.

“Eskisinden de Güçlü Bir Yapısal Bütünlükle Geleceğe Taşınacak”

Ayasofya’nın gelecek nesillere en güçlü şekilde aktarılacağını dile getiren Bakan Ersoy, “Çalışmalarımızı tamamladığımızda, Ayasofya-i Kebir Cami-i Şerifi, inşallah tüm ihtişamıyla eskisinden de daha güçlü bir yapısal bütünlükle ziyaretçilerini ağırlamaya devam edecektir.” ifadelerini kullandı.

Konuşmasının sonunda Cumhurbaşkanı Erdoğan’a teşekkür eden Bakan Ersoy, “Bu vesileyle, Ayasofya-i Kebir Cami-i Şerifi’nin yeniden açılışına vesile olan, bu milletin asırlık duasını gerçeğe dönüştüren Sayın Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan’a şükranlarımı arz ediyorum. Bu ulvi göreve en başta katkı sunan Vakıflar Genel Müdürlüğümüz olmak üzere tüm kurumlarımıza, akademisyenlerimize ve emeği geçen herkese de teşekkürlerimi iletmeyi bir borç olarak adlediyorum.” dedi.