alnızlığın fiziksel ve ruhsal sağlık üzerindeki olumsuz etkileri uzun zamandır bilinse de, bilim insanları bu bağlantının altında yatan biyolojik mekanizmalara dair yeni veriler sunuyor. Araştırmalar, yalnızlığın ve sosyal izolasyonun, çeşitli hastalıklarla ve hatta ölümle ilişkili bazı protein seviyelerini etkileyebileceğini ortaya koydu.

Cambridge Üniversitesi araştırmacıları, Dünya Sağlık Örgütü’nün yalnızlık ve sosyal izolasyonu küresel bir sorun olarak tanımladığını belirterek, 'yalnızlığın sadece ruhsal sağlık için değil, fiziksel sağlık için de önemli bir risk faktörü olduğunu, İnsanların sosyal bağlarını koruması gerektiğini' vurguluyor.

42 bin kişilik veri incelendi

Araştırmacılar, İngiltere Biobank projesine katılan 42 bin kişinin verilerini analiz ederek, yalnızlık veya sosyal izolasyon bildiren kişilerin kanındaki protein seviyelerini inceledi. Katılımcıların yüzde 9.3’ü sosyal izolasyon yaşadığını, yüzde 6.4’ü ise yalnızlık hissettiğini belirtti. Analizlerde, yaş, cinsiyet, eğitim seviyesi, sigara ve alkol tüketimi gibi faktörler göz önüne alındı. Sonuçlar, sosyal izolasyon ile ilişkili 175, yalnızlıkla ilişkili ise 26 proteini ortaya koydu. Bu proteinlerin büyük çoğunluğu, inflamasyon, antiviral yanıtlar ve bağışıklık sistemiyle bağlantılıydı. 

Yalnızlık ve ölüm riski arasındaki bağlantı

Araştırmacılar, 14 yıllık sağlık verilerini incelediklerinde, bu proteinlerin yüzde 90’ının ölüm riskiyle, yüzde 50’sinin ise kalp damar hastalıkları, tip 2 diyabet ve felç ile ilişkili olduğunu tespit etti. Dr. Chun Shen liderliğindeki ekip, Mendel randomizasyonu adı verilen bir yöntemle genetik varyantların bu protein seviyelerini ve yalnızlığı nasıl etkilediğini inceledi. Sonuçlar, yalnızlığın beş protein seviyesini etkilediğini, bu proteinlerin inflamasyon ve metabolik süreçlerle bağlantılı olduğunu ortaya koydu.

Bu beş proteinin, yalnızlık ile kardiyovasküler hastalıklar, felç ve ölüm arasındaki ilişkinin bir kısmını açıkladığı belirtilirken, dördünün beynin duygusal ve sosyal süreçlerle ilgili bölgelerinde değişikliklere yol açtığı saptandı. 

Yalnızla mücadele için ne yapmalı?

Araştırmaya dahil olmayan Helsinki Üniversitesi’nden Prof. Marko Elovainio, çalışmanın yalnızlık ve sağlık arasındaki biyolojik mekanizmayı aydınlattığını belirterek, stresle ilişkili sağlık davranışlarının da bu süreci etkileyebileceğini söyledi. Elovainio, “Aşırı alkol tüketimi ve düşük fiziksel aktivite gibi davranışlar, hem yalnızlığın etkilerini artırıyor hem de protein seviyelerindeki değişimlere neden oluyor olabilir” dedi.

Elovainio’ya göre, yalnızlığın sağlık üzerindeki olumsuz etkilerini azaltmak için toplumun daha etkili sosyal politikalar geliştirmesi gerek ve "Davranışsal değişiklikler, protein seviyelerini hedef almaktan daha uygulanabilir bir çözüm olabilir” diye ekliyor.