Uluslararası Nefroloji Topluluğu tarafından yapılan çalışmalara göre, böbrek hastalıkları küresel ölüm nedenleri arasında 7. sırada. Sinsice ilerliyor ve genellikle başka hastalıkların kontrolleri sırasında 'tesadüfen' ortaya çıkıyor. Dünyada her yıl 11 milyon kişi bu hastalıktan hayatını kaybediyor. Peki böbrek sağlığı nasıl korunur? Bol su içmek böbrek sağlığını koruyor mu? Hangi kronik hastalıklar böbrek hastalıklarını tetikleyebilir? Türkiye'de böbrek hastalarının sayısı kaça ulaştı? Sigara kullanımı böbrek hastalığına yakalanma riskini artırır mı? 

Her yaşta kendini gösterebilir

Her yaşın sorunu olan böbrek hastalıklarının obezite, diyabet gibi hastalıkların artışına paralel olarak daha da önem kazandığına dikkat çeken İç Hastalıkları ve Nefroloji Uzmanı Prof. Dr. Gülçin Kantarcı, toplumlara göre değişmekle birlikte her 10 kişiden 1'inde böbrek hastalığının görüldüğünü dile getirdi. 

Günde ne kadar su içmek gerekiyor?

Dünya Böbrek Günü’nün bu yılki sloganının da toplumu böbreklerini kontrol etmeye yönlendirebilmek amacıyla “Böbrekleriniz iyi mi?” olduğunu belirtirken Prof. Dr. Kantarcı şu bilgileri paylaştı: “Vücudumuzdaki toksinleri atabilmek ve obeziteyi engellemek için sıvı tüketmemiz gerekir. Obezite, böbrek sağlığını olumsuz etkileyen önemli bir faktördür. Ayrıca, ilaç kullanan kişilerde ilacın atılması gereken atıklarının vücuttan atılması için sıvı tüketmek gereklidir. Günde en az yarım litre su içmek böbreklerin toksinleri atması ve düzgün çalışması için gereklidir. İdeal olarak, kilo başına 30 ml su tüketilmesi önerilir” diye konuştu. 

Sigara kullanımı böbrek hastalıklarını tetikler mi?

Böbrek hastalıklarının her yaşta ortaya çıkabileceğini ancak yaş ilerledikçe riskin arttığını belirten Prof. Dr. Kantarcı, hastalıkla ilgili risk faktörleriyle ilgili şu bilgileri verdi:

“İnsülin direnci ve fazla kilo ile yakın ilişki içinde olan tip 2 diyabet en yaygın sebeplerden. Ayrıca, böbrek yetmezliğine yol açan bazı genetik hastalıklar da risk oluşturabiliyor. Özellikle genetik kaynaklı hastalıklar, yeni doğan döneminden itibaren ortaya çıkabilir. Sigara kullanımı ise bu faktörlerle birleşerek böbrek hastalığını tetikler ve idrarla protein kaybına neden olur. Ayrıca zamanında fark edilmemiş veya yeterince tedavi edilmemiş böbrek taşları da hastalığın önemli nedenlerinden biridir. Böbreklerin süzme gücü yaşla birlikte azaldığı için böbrek yetmezliği riski de artar.” 

Kimler risk altında?

Belirtilerin geç ortaya çıkmasının özellikle kronik hastalıkları olan kişilerin yıllık takiplerini daha da önem kazandığını hatırlatan Prof. Dr. Kantarcı, sözlerine şöyle devam etti: “Ayrıca, uzun süren enfeksiyonlar ve bu enfeksiyonlar için kullanılan tedaviler de böbrekleri etkileyebilir. Tomografi, anjiyografi gibi ilaçlı görüntüleme yöntemleri sonrası böbrek yetmezliği gelişebilir. Bu nedenle düzenli kontrol şart. Diyabet, yüksek tansiyon, kalp yetmezliği veya kanser tedavisi gören kişilerin yılda en az bir kez böbrek taraması yaptırması gerekir. Tam idrar tahlili ve serum kreatinin ölçümü gibi basit testlerle böbrek sağlığı takip edilebilir. Bu testler, aile sağlığı merkezlerinde kolayca yapılabilir.” 

Böbrek sağlığını korumanın 8 yolu

Türkiye’de 7.5 milyon böbrek hastası olduğunu göz önünde bulundurarak bu organların zarar görmesinin pek çok sıkıntıyı beraberinde getirebileceğini vurgulayan İç Hastalıkları ve Nefroloji Uzmanı Doç. Dr. Enes Murat Atasoyu, da, “Bu hastalarda kalp damar problemlerine de sık rastlanılır. Böbreklerin yapısal ya da işlevsel bozuklukları; kanlı idrar, yüksek tansiyon, el-ayaklarda veya yüzde şişlik ya da uyuşma, bulantı-kusma, nefes darlığı, kaşıntı, uyku bozukluğu, halsizlik-güçsüzlük, iştahsızlık, kilo kaybı ve bilinçte bozulma gibi sağlık sorunları ile kendisini gösterir” dedi.

Böbrek sağlığı için nelere dikkat edilmeli?

Hareketli bir yaşam sürümeli ve düzenli egzersiz yapılmalı.

Kan şekeri ve tansiyon değerleri düzenli olarak takip edilmeli.

Her gün mutlaka 2-2 buçuk litre arasında su içilmeli.

Sigaradan uzak durulmalı.

Fazla miktarda tuz damarlar üzerinde olumsuz etkiler yaratabileceği için tüketimi günde 5 gramı geçmemeli.

Doktor tavsiyesi olmadan gelişi güzel ve sık ilaç kullanılmamalı.

Dengeli beslenmeye özen gösterilmeli.

Fazla kilolar verilmeli, obeziteden kaçınılmalı.