BREZİLYA - 09.07.2025 - BRICS ülkeleri, ABD dolarıyla rekabet edebilecek yeni bir para birimi için yıllardır hazırlık yapıyordu. Şimdi bu hedef, yalnızca fiziki değil, dijital bir para birimi formunda daha da somutlaşmak üzere. Özellikle Belarus ve Rusya gibi aktörlerin öneri ve teknik altyapı girişimleri, blok zinciri ve merkez bankası dijital para birimleri (CBDC) ile entegre çalışan bir BRICS ödeme sistemi ihtimalini güçlendiriyor.

'Dijital para hukuki ve teknik olarak hazır'

Rio de Janeiro’daki son BRICS zirvesinde konuşan Belarus Dışişleri Bakanı Maxim Ryzhenkov, geliştirilecek dijital para birimlerinin “hukuki ve teknik olarak hazır olduklarında” ödeme sistemlerine entegre edilmesini önerdi. Ryzhenkov’a göre bu sistem, egemen bir ekonomik mimarinin temel taşı olabilir.

Belarus'un entegrasyon önerisi, Rusya'nın blok zinciri temelli ödeme sistemi planı ve Trump yönetiminin tehdidi ışığında, BRICS dijital parası küresel finans dengelerini sarsabilecek bir gerçekliğe dönüşüyor.

Belarus’un önerisi, BRICS içinde karşılıklı ödemelerin dijital platformlarla yapılmasını ve ticaret ödemelerinde doların yerine geçecek yeni bir alternatifin oluşturulmasını öngörüyor.

Putin ve Siluanov'dan açık mesaj: Dijital BRICS parası yolda

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, BRICS’in dijital ödeme sistemini “özellikle dikkat gerektiren” bir mesele olarak tanımlarken, Maliye Bakanı Anton Siluanov bu sistemin BRICS ticaretini güçlendireceğini vurguladı.
Bu kapsamda dijital ruble ve dijital yuan, ortak ödeme platformunda kullanılması muhtemel ilk para birimleri olacak. Amaç, ABD yaptırımlarından etkilenmeyen, tarafsız ve bağımsız bir takas sistemini hayata geçirmek.

Ekonomist Bartu Soral, BRICS ülkelerinin üzerinde çalıştığı ortak dijital para biriminin, yalnızca ekonomik değil, aynı zamanda jeopolitik bir devrim niteliği taşıyabileceğini söyledi. Sputnik Türkiye'ye konuşan Soral, “Üretim gücü, dış ticaret gücü ve talep gücü BRICS ülkelerinde ama alışveriş hâlâ dolar üzerinden yapılıyor. Bu çelişki artık sürdürülemez,” ifadelerini kullandı.

'Dolar, adeta finansal bir atom bombası'

Soral’a göre ABD doları, sadece bir ödeme aracı değil, küresel sistemi kontrol altında tutan bir güç unsuru. “Doların rezerv para olması ABD’ye büyük bir üstünlük sağlıyor. Adeta bir atom bombası gibi... BRICS ülkeleri ise üretime ve nüfusa sahip ama finansal sistemde kaybediyor. Bu çarpıklığı düzeltmek istiyorlar,” dedi.

'Altına bağlı ortak para daha i̇şlevsel olur'

Ekonomist Soral, BRICS ülkelerinin dijital paraya yönelmesinin altında yatan stratejiyi şu sözlerle anlattı:

“Tek tek ülkelerin paralarıyla dolar hegemonyasına direnmek mümkün değil. Ancak ortak bir dijital para birimi, mesela altına veya değerli metal sepetine bağlı bir sistem, daha işlevsel olabilir. Dört beş yıl önce de söylemiştim; bu formülün hayata geçme şansı daha yüksek.”

Dijital para, kara paraya da darbe vurur'

Soral, dijital para sistemlerinin kayıt dışı ekonomiyi azaltabileceğini ve kara para, uyuşturucu trafiği, offshore hesaplar gibi unsurların denetim altına alınabileceğini vurguladı.
“Dijitale geçmenin en büyük faydası budur. Ama asıl motivasyon, yine de doların rezerv para olma konumunu yıkmak,” diye ekledi.

Kripto para ile karıştırmayın: Arada devlet farkı var

Ortak dijital para adımının kripto para piyasasına doğrudan etkisinin sınırlı olacağını belirten Soral, iki kavram arasındaki farkı şöyle açıkladı:

“Kripto para başka, dijital para başka. Dijital paranın arkasında devletler ve merkez bankaları var. Kripto para ise dijital bir kumarhane gibi. Üretim yok, devlet yok, garanti yok. Dolayısıyla BRICS dijital parasının kripto piyasasına doğrudan etkisi sınırlı olur.”

'Hedef: Bretton Woods'a alternatif kurmak'

Soral, BRICS içinde halen fikir ayrılıkları olabileceğini ancak asıl hedefin 1946’da kurulan Bretton Woods sistemine alternatif bir ekonomik düzen inşa etmek olduğunu söyledi.
“Bu, sadece teknik değil, sistemsel bir meydan okuma. BRICS büyüdükçe bu para birimi de hayata geçmek zorunda kalacak,” dedi.