ÇİN - 15.04.2025 - Çin, nadir toprak elementlerinin (NTE) ihracatını 3 Nisan’dan itibaren durdurdu. ABD ile devam eden ticaret savaşı bağlamında alınan bu karar, özellikle elektrikli araç, savunma sanayi, havacılık ve iletişim teknolojileri gibi sektörleri doğrudan etkiliyor.
New York Post’un haberine göre, bu yasak ABD için adeta üretim krizine yol açtı. NTE’ler olmadan, savaş uçaklarından cep telefonlarına, Tesla motorlarından füze sistemlerine kadar birçok ürünün üretimi durma noktasına geldi. Çin Ticaret Bakanlığı, disprosiyum, itriyum, samaryum, gadolinum, terbiyum, lutesyum ve skandiyum dahil olmak üzere 7 elementin ihracatına özel lisans zorunluluğu getirdi. Ancak sistem henüz tam olarak kurulmadığı için hiçbir ülkeye sevkiyat yapılamıyor.
Uzmanlara göre, Çin'in kontrol altına aldığı bu metaller uydu sistemleri, akıllı füzeler, batarya teknolojileri, radar sistemleri, nükleer reaktörler, lazer sistemleri ve enerji depolama çözümlerinde kullanılıyor. ABD ithalatının %70’i Çin’den sağlanıyor.
ABD’nin stratejik maden uzmanı Drew Horn, “Bu elementler her şeyin içinde var. Çin, bu kaynaklarla dünya üretimini yöneten bir tekel kurdu” dedi. Horn, Çin’in bu adımı ABD’ye karşı bir baskı aracı olarak kullandığını savundu. Uzmanlar, ABD’nin bu krizi dost ülkelerle yeni tedarik zincirleri kurarak aşmayı hedeflediğini belirtiyor. Pekin'in bu tarz ticari hamleleri, ABD’nin yerli üretim projelerini ve enerji bağımsızlığı stratejilerini hızlandırmasına da zemin hazırlıyor.
Bu elementler olmadan üretim duruyor
Çin’in kısıtlama getirdiği ve modern teknolojide vazgeçilmez olan bazı nadir toprak elementleri:
Disprosiyum (Dy): Yüksek ısıya dayanıklı mıknatıslar
İtriyum (Y): Süper iletkenler ve lazer sistemleri
Gadolinum (Gd): MR cihazları ve nükleer reaktörler
Samaryum (Sm): Akıllı silahlar ve füze sistemleri
Terbiyum (Tb): LED ekranlar ve manyetik depolama
Lutesyum (Lu): PET tarama cihazları
Skandiyum (Sc): Hafif alaşımlar ve havacılık