ANKARA - 24.06.2025 - Yaşla birlikte unutkanlık artıyor ama unutkanlık günümüzde genç insanların da en büyük sorunlarından biri halinde. Telefonunuzu nereye koyduğunuzu mu unutuyorsunuz, anahtarınızı gün içinde sık sık mı kaybediyorsunuz ya da karşınızdaki insanın ismi aklınıza mı gelmiyor? Peki unutkanlığa karşı alınabilecek önlemler var mı? Beslenme ya da hayat şartları unutkanlığı tetikler mi? Hangi durumlarda doktora başvurmak gerekiyor? Spor yapmak unutkanlığa çare olabilir mi? Nöroloji uzmanı Uzm. Dr. Özden Yener Çakmak unutkanlığa karşı alınabilecek önlemler hakkında bilgi verdi
Yaşla birlikte beyin de yaşlanıyor
İnsanlar yaşlandıkça beyin de dahil olmak üzere vücudunun tüm bölgelerinde değişiklikler yaşanacağını belirten Dr. Çakmak, “Bazı insanlar bilgileri eskisi kadar iyi hatırlamadıklarını ve bunları eskisi kadar çabuk hatırlayamadıklarını fark ederler. Ayrıca ara sıra eşyaları yanlış yere koyabilir veya bir faturayı ödemeyi unutabilirler. Bunlar genellikle hafif unutkanlığın belirtileridir, ciddi bir hafıza sorunu değildir. Her yaşta arada sırada bir şeyleri unutmak normaldir, ancak ciddi hafıza sorunları araba kullanmak, telefon kullanmak ve eve dönüş yolunu bulmak gibi günlük işleri yapmayı zorlaştırır.”
Ağır diyetler unutkanlığa yol açar mı?
Ama Dr. Çakmak'ın dikkat çektiği bir nokta var. Genellikle ileri yaşlarda görülen unutkanlığın bazı durumlarda daha erken başlayabilir. Unutkanlığın altında yatan başlıca nedenler; ağır diyetler, vitamin eksikliği, guatr hastalığı, psikiyatrik hastalıklar veya bazı ilaçların uzun süreli kullanımı olabilir. Genç yaşlardan itibaren uzmanların yönlendirmeleri doğrultusunda hafızayı güçlendirecek alışkanlıkların yaşama adapte edilmesiyle, ciddi bir bellek bozukluğu tehdidine karşı korunmak ve riskleri azaltmak mümkün olabilmektedir.
Unutkanlıkla başa çıkmak için neler yapmak gerekiyor?
Dr. Çakmak, unutkanlıkla başa çıkmak için neler yapılabileceğini ise şöyle sıraladı:
Yeni bir hobi edinin
Görevler planlayın, yapılacaklar listeleri yapın ve takvimler ve notlar gibi hafıza araçlarını kullanın
Cüzdanınızı veya çantanızı, anahtarlarınızı, telefonunuzu ve gözlüklerinizi her gün aynı yere koyun
Hem zihninize hem de bedeninize yardımcı olabilecek aktivitelere katılın
Arkadaşlarınız ve ailenizle zaman geçirin
Her gece ortalama 8 saat uyumaya özen gösterin
Egzersiz yapın ve iyi beslenin
Yüksek tansiyonunuz varsa tedavi olun
Alkol tüketimini sınırlayın
Uzun süren bir depresyon durumunuz varsa bir uzmandan destek alın
Spor yapmak unutkanlık üzerinde etkili mi?
Dr. Çakmak sözlerini şöyle sürdürdü:
"Fiziksel olarak aktif olmak, spor yapmak birçok psikolojik sorunun üstesinden gelmeye yardımcı olduğu gibi zihin sağlığına da iyi gelmekte ve unutkanlıktan korunmak için etkili olabilmektedir. Yapılan araştırmalar, fiziksel egzersiz yapan kişilerin, hafıza testlerinde yapmayanlara göre daha başarılı olduklarını göstermekte. Hafızanın güçlenmesine yardımcı olmak için yürüyüş, yüzme veya yoga gibi egzersizler önerilmektedir. Ancak vücutta önemli su kayıplarına yol açacağından çok uzun süreli, aşırı fiziksel efor gerektiren egzersizlerden kaçınılmalı. Düzenli yapılan egzersizlerle beynin yeterli miktarda oksijen alması sağlanarak, bellek bozuklukları önlenebilmektedir.
Unutmamak için nasıl beslenmeli?
Yine dengeli ve düzenli bir beslenmek hafızayı güçlendirir. B vitamini açısından zengin gıdalara ve kaliteli glikoz tüketimine günlük beslenme programında yer verilmesi güçlü bir hafızaya destek olmaktadır. Ayrıca Omega 3 içeren balık gibi besinlerin genç yaşlardan itibaren tercih edilmesinin zihinsel yetiyi geliştirdiği düşünülmektedir. Kaliteli bir uyku alışkanlığı edinmek ve zihni canlı tutan bulmaca, hafıza oyunları gibi aktiviteleri düzenli hale getirmek, unutkanlığı önleyici rol oynamaktadır."
Hangi durumlarda doktora başvurmak gerekiyor?
Aynı soruları tekrar tekrar sormak
Eskiden iyi bildiğiniz yerlerde kaybolmak
Tarifleri veya talimatları takip etmekte zorluk çekmek
Zaman, insanlar ve yerler konusunda daha fazla kafanızın karışması
Kendinize iyi bakmamak - kötü beslenmek, banyo yapmamak veya güvenli olmayan davranışlarda bulunmak