ANKARA - 11.03.2025 - Kuzey Afrika kaynaklı çöl tozları, bugünden itibaren İstanbul ve Türkiye genelinde etkisini göstermeye başlayacak. İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) İklim Bilimi ve Meteoroloji Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hüseyin Toros, bahar aylarında Sahra Çölü ve Kuzey Afrika'dan atmosfere karışan tozların hava akımlarıyla farklı bölgelere taşındığını belirtti.

Hava kalitesinde değişim bekleniyor

Toros, bu durumun doğal bir olay olduğunu vurgulayarak, ısınan çöl bölgelerinden havalanan tozların Avrupa ve Türkiye'ye kadar ulaşabildiğini ifade etti. Çöl tozlarının, hava kalitesinde düşüşe ve atmosferin renginde belirgin değişimlere neden olabileceğini söyledi.

Araç yüzeylerinde ve gökyüzünde belirginleşecek

İstanbul'da bir hafta boyunca çöl tozlarının etkili olacağını belirten Toros, "Sayısal hava tahmin modellerine göre, çöl tozları İstanbul ve Türkiye'nin büyük bir kısmını etkileyecek. Araçların yüzeylerinde ve dış ortamda bu tozları görmek mümkün olacak. Ayrıca, güneşin doğuşu ve batışı sırasında havada sarımtırak, turuncu ve kırmızı tonlar daha belirgin hale gelebilir," dedi.

Sağlık üzerine etkileri

Çöl tozlarının, ince kum, kil ve mineral parçacıkları içerdiğine dikkati çeken Toros, bu tozların solunum yolu hastalıkları olan bireyler için risk oluşturabileceğini ifade etti. "Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı'nın hava kalitesi izleme verilerine göre, PM10 ve PM2.5 seviyelerinde artış gözlemleniyor. Bu durum, astım ve bronşit gibi hastalıklara sahip bireyler için olumsuz etkiler yaratabilir. Yaşlılar ve kronik rahatsızlığı bulunanlar dış ortamda uzun süre kalmaktan kaçınmalı," diye ekledi.

Ayrıca, dış mekanda çalışanlar ve spor yapan bireylerin, hava kalitesine dikkat etmeleri gerektiğini vurgulayan Toros, "Yoğun çöl tozu dönemlerinde dış ortamda uzun süre bulunmak, göz ve cilt tahrişine, solunum sıkıntılarına yol açabilir. Bu nedenle, açık hava aktivitelerinin azaltılması faydalı olacaktır," dedi.

Doğal gübre etkisi

Çöl tozlarının bazı olumlu etkileri de bulunduğunu belirten Toros, bu tozların tarımsal ekosistemler için besin kaynağı sunduğunu ifade etti. Sahra Çölü'nden gelen tozların, fosfor ve demir gibi mineraller açısından zengin olduğunu vurgulayarak, "Bu tozlar, bahar aylarında bitkilerin ihtiyaç duyduğu besinleri karşılamada doğal gübre görevi görebilir," dedi.