Bugün 20 Temmuz Dünya Satranç Günü. Türkiye'de satranç denilince akla gelen en genç isimlerden biri; henüz 15 yaşında Büyük Usta (GM) ünvanını kazanan ve Türkiye'de bu ünvanı elde eden en genç sporcu olan Ediz Gürel.

'Satrancı sevdiren şey fiziksel koşula değil hesap gücüne dayanması'

16 yaşında Büyük Usta (GM) ünvanını kazanan ve satranç tarihinin en iyi oyuncusu olarak gösterilen Norveçli Magnus Carlsen ile aynı masaya oturan Ediz Gürel satranca nasıl başladı?

İlkokula hazırlık sınıfında iken, satranç öğretmenimin ilgimi fark etmesi sonucu benim bir kursa yazılmam konusunda tavsiye vermesiyle satranç yaşamım başlamış oldu. Sanırım bana satrancı sevdiren şey; fiziksel koşullara bağlı olmaksızın, belirlenen süre içinde hesap gücünüzle rakibinizi yenme çabasıydı diyebilirim.

Satranç Ediz Gürel'e neler kattı?

Ben satranç oynamaya yedi yaşımdan beri devam ediyorum. Şu an 16 yaşımdayım. Dolayısıyla şu yönüm satrançla gelişti diye net bir cevap veremem, ancak stratejik karar alabilme, süreyi planlı ve dikkatli kullanabilme, sabretme, matematiksel zeka ve görsel hafıza konularında bana mutlaka çok büyük faydaları olmuştur. Satranç sporcusu olmasaydım eğer bu özelliklerim şimdiki kadar olur muydu ben de merak ediyorum açıkçası.

'Kamp antrenmanı sabah 10'dan akşam 10'a kadar sürüyor'

Ben Emine Örnek Fen Lisesi onuncu sınıfı bu yıl bitirdim. Satranç antrenmanlarımı aslında akademik takvime göre ayarlıyorum diyebilirim. Okullar açıkken hafta içi sabah 08:00 ve 18:00 gibi bir sürem okulda geçiyor. Sonrasında okul ödevlerimi tamamlayıp satranç antrenmanı yapabilmem için günlük ortalama iki-üç saatim kalıyor. Bunun dışında hafta sonları antrenman sürem oldukça uzun oluyor. Katılacağım önemli turnuvalar öncesinde de çoğunlukla antrenörüm ile birlikte kamp çalışması yapmaya gayret ediyoruz. Kamp çalışmasında antrenmanı sabah 10’da başlayıp, çoğu zaman akşam 10’a kadar kısa aralar vererek çalışıyoruz.

'Oyunda en keyifli zaman oyunun ortası'

Oyunun en keyifli bölümü bana göre oyun ortası! Açılış tamamlandıktan sonra rakibinizle karşılıklı olarak kuracağınız stratejik planda doğru hamleleri bulmak ve rakibe üstünlük kurmaya çalışmak maçın en zor ama bir o kadar da en heyecanlı bölümüdür bana göre.

'En çok Magnus Carlsen ile oynadığım maçta zorlandım'

Ediz Gürel'e en zorlandığı maçı  söyle anlattı:

Geçtiğimiz yıl Dünya Hızlı ve Yıldırım Takımlar Şampiyonası’nda Magnus Carlsen ile oynamıştım. Sanırım en zorlandığım maç buydu. Sebebine gelince, o maçta asıl mücadele ettiğim şey kendi heyecanımdı. Satranç dünyasını on yılı aşkın süre domine etmiş, birçok sporcunun idol olarak gördüğü Magnus Carlsen ile masa başında maç yapmak hem büyük bir mutluluk hem de çok büyük bir heyecandı.

Okul ve satranç nasıl birlikte yürüyor?

Ediz Gürel bir yandan satranç turnuvalarına katılırken, diğer yandan da fen lisesindeki eğitimine devam ediyor. Peki ikisi de disiplin isteyen eğitim ve satranç nasıl beraber yürüyor?

Elbette okul hayatı ve satranç antrenmanlarını, turnuvaları bir arada götürmek oldukça zor. Ben fen lisesi öğrencisiyim ve bu yıl 11. sınıf öğrencisi olacağım. Tam zamanlı okul programı nedeniyle hafta içi antrenman yapmaya elbette çok az vaktim kalıyor. Hafta içleri en fazla 2 saat çalışabiliyorum. Tabi ödevlerim ve sınavlarımın yoğun olduğu zamanlarda bazen bu da mümkün olamayabiliyor. Satranç turnuvaları çok uzun sürdüğünden, katıldığım her turnuvada maalesef akademik takvimin gerisinde kalıyorum. Turnuvadan döner dönmez eksiklerimi tamamlamak oldukça büyük bir çaba gerektiriyor. Bu zamana kadar bunun üstesinden iyi gelebildiğimi düşünüyorum ancak bir sonraki eğitim öğretim döneminde beni bekleyen bir üniversite sınavının olduğunun farkındayım. O zaman da planlı ve düzenli çalışarak elimden gelenin en iyisini yapmaya çalışacağım.

'Satranç turnuvaları tatil gibi düşünülüyor ama durum hiç de öyle değil'

Okuldaki arkadaşlarım yaptığım işe çok saygı duyuyorlar. Turnuva dönüşlerinde başarılı sonuçlarla döndüğümde beni mutlaka tebrik ediyorlar. Ancak bazıları turnuva dönemlerinde nasıl bir yoğun çalışma içerisinde olduğumu anlayamadıkları için gittiğim farklı ülkelerde aynı zamanda tatil yapmışım gibi davranabiliyor. Tabi onların bu durumu anlayabilmeleri çok zor; onlar ödevlerle boğuşurken ben sadece maça girip çıkıyorum zannediyorlar. Aslında durum hiç de öyle değil. Turnuvalarda geleceğiniz maçtan önce en az 4-5 saat hazırlık yapıyorum, sonrasında bir maç ortalama 5 saat gibi sürüyor desek, maç biter bitmez ardından bir süre biten maçın analizini yapıyoruz antrenörüm ile. Yani durum aslında arkadaşlarımın tahmin ettiğinin oldukça ötesinde.

Satranç dışında masa tenisi, fırsat buldukça kayak

Normalde okul döneminde bana arta kalan pek fazla vakit olmuyor, sadece kafamı dağıtabilmek için kitap okuyorum diyebilirim. Ancak tatil başladığından beri bir süredir masa tenisi ile ilgileniyorum, kış aylarında fırsat bulabilirsek kayak yapmaya çalışıyorum.

En büyük destek aileden

Ailem her konuda en büyük destekçim. Maddi desteğin dışında ve çok daha üstünde manevi olarak en büyük gücü ailemden alıyorum. Her durumda hayatımı kolaylaştırmaya çalışıyorlar ve benim sağlam bir psikolojiyle büyümem için gayret gösteriyorlar.

'Magnus Carlsen’i örnek alıyorum'

Başarı ve kariyer anlamında Magnus Carlsen’i örnek alıyorum. Ancak bunu her bakımdan (kişilik yapısı) soruyor iseniz, böyle biri yok tabii ki.

'Yeni hedef 2700 barajını geçmek'

Ben hedeflerini sırasıyla koyan biriyim. Gerçeğe dönüşen her hedefimden sonra kendi çıtamı biraz daha ileriye koymaya çalışıyorum. Mesela bundan önceki hedeflerim de ilk önce büyük usta olmak, sonra 2600 ELO (uluslararası kuvvet derecesi) barajını geçmek, sonra 2650 barajını geçmek vardı. Bu hedeflerime ulaştığım için yeni hedefim 2700 barajını geçmek ve dünyada ilk 50 sıralamasına girmek olacak.

20 Temmuz Dünya Satranç Günü: Çocuklar neden satranca yönelmeli?

20 Temmuz Dünya Satranç Günü'nde, bu yola çıkmaya heveslenenler için de Ediz Gürel'e 'Çocuklar neden satranca yönelmeli?' diye sorduk. Gürel satrancın hangi bakımdan faydalı olduğunu şu sözlerle anlattı:

Satrancın analitik zekaya, görsel hafızaya katkıları bilimsel olarak kanıtlanmış. Aynı zamanda zamanı iyi yönetebilme, sabretme, kısa sürede stratejik ve doğru kararlar alabilme konusunda kişisel gelişime çok büyük ve önemli katkıları var. Herkes profesyonel arenada sporcu olmasa bile genç arkadaşlarımın ve kardeşlerimin kişisel gelişimlerine katkı sağlaması bakımından satranç oynamaları önemli.

'Taşların büyülü dünyasında hesap yapmayı seviyorsanız satranç en eğlenceli spor'

Bana göre satrancın daha eğlenceli ve daha çekici hale gelebilmesi zaten imkânsız çünkü taşların büyülü dünyasında hesap yapmayı seviyorsanız eğer satranç bu dünyadaki en eğlenceli ve en zevkli spor zaten.

'Satranç bir virüs gibidir'

Satrancı sevmek için kendinize bir rakip bulup sadece bir defa masa başına geçip maç yapmanız yeterli olacaktır. Profesyonel sporcu olmaya gerek kalmaksızın her yaştan rakiple oynayabileceğiniz, sınır ve engel tanımaz bir spordur satranç. Biz satranççılar kendi aramızda şöyle deriz; “Satranç bir virüs gibidir, bir defa oynadığınızda bir daha bırakamazsınız.”

'Rakibin şahını devirdiğin anın mutluluğunu sana başka hiçbir şey veremez'

Gürel, 'Satrancı hiç bilmeyen birine, tek cümleyle neden başlaması gerektiğini nasıl anlatırsın?' sorusuna ise "Kendi kurduğun stratejik plan ve tamamen kendine ait hesaplarınla rakibin şahını devirdiğin anın mutluluğunu sana başka hiçbir şey veremez." diyerek yanıt verdi.

'Satrançta başarılı olmak istiyorsanız nelerden vazgeçebileceğinizi iyi hesaplayın'

Bana bu soru genellikle “Senin gibi başarılı olmak isteyen kardeşlerine ne önerirsin?” diye soruluyor ve ben de genellikle aynı cevabı veriyorum: “Eğer bu sporda çok başarılı olmak istiyorsanız öncelikle nelerden vazgeçebileceğinizi iyi hesaplayarak yola çıkın, size ait her dakikanın çalışarak ve antrenman yaparak geçeceğini bilin ve bunu iyi hesaplayın. Her başarının elbette bedeli vardır ancak bu bedeli öderken yaptığınız işten aldığınız başarılar sizi tatmin edecekse çok çalışın, daha çok çalışın, daha da çok çalışın!”