ANKARA - 21.03.2025 - Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu (TİHEK), toplu taşımada 30 yaşından gün almış öğrencilere diğer öğrencilerden farklı fiyat tarifesi uyguladığı için İstanbul Büyükşehir Belediyesi'ne 'yaş temelinde ayrımcılık' yaptığını belirterek 141 bin 934 lira idari para cezası kesti. 

282 lira yerine bin 413 lira ödeyince TİHEK'e başvurdu

TİHEK'in kararına göre, İBB Meclisi'nin 11 Temmuz 2024'teki kararıyla, toplu taşımada 30 yaşından gün almış öğrencilerle 30 yaş altı öğrencilerin farklı ücretlendirmeye tabi tutulması kararlaştırıldı. İstanbul'da yaşayan H.T.G., bu kararın ardından 30 yaşından gün alması nedeniyle öğrenci olmasına rağmen toplu taşımaya aylık 282 lira yerine 1413 lira ödemeye başladı.

Yaşı nedeniyle ayrımcı muameleye tabi tutulduğunu belirterek İBB'ye başvuru yapan ve reddedilen H.T.G., çözümü TİHEK'te aradı. Başvuruyu inceleyen TİHEK, "ayrımcılık yasağı ihlali" yapıldığına hükmederek, İBB'ye 141 bin 934 lira idari para cezası verilmesini kararlaştırdı. 

TİHEK: Yaş temelinde ayrımcılık

TİHEK'in kararında, Anayasası'nın "kanun önünde eşitlik" başlıklı 10. maddesinde "Herkes, dil, ırk, renk, cinsiyet, siyasi düşünce, felsefi inanç, din, mezhep ve benzeri sebeplerle ayırım gözetilmeksizin kanun önünde eşittir." ifadelerine yer verildiği, kimsenin de eğitim ve öğretim hakkından yoksun bırakılamayacağının hüküm altına alındığı kaydedildi.

Devlet organlarının, Anayasa'da yer alan hükümlere uygun hareket etmek zorunda olduğu vurgulanan kararda, İBB'nin başvuruya karşı verdiği görüşünde ise "düzenli geliri bulunan, iş gücüne katılımı yüksek olan 30 yaşından gün almış öğrencilere sağlanan indirim oranında değişiklik yapılmasının zorunlu hale geldiği" ifadelerinin yer aldığı aktarıldı.

İBB'nin "yaş temelinde ayrımcılık" iddiasını kabul etmediğine dikkati çekilen kararda, "Toplu taşımada 30 yaşından gün almış öğrencilerle 30 yaş altı öğrencilerin farklı ücretlendirmeye tabi tutulduğu ve bu uygulamanın yaş temelinde farklı muamele oluşturduğu anlaşılmaktadır." değerlendirmesine yer verildi.

Başvuru konusu olayda farklı muamelenin bulunduğuna ve bunun orantılı olmadığına işaret edilen kararda, şu ifadeler yer aldı:

"Muhatap belediye tarafından toplu taşımada farklı ücret tarifesi belirlenmesinde haklı ve meşru gerekçelere dayanıldığı kanaati oluşsa da uygulamada tek ölçüt olarak 30 yaşından gün almış öğrencilerin iş gücüne daha fazla katıldığı varsayımının esas alınması ve muhatap belediyenin bu varsayımını destekleyen resmi verilerin de sunulmamış olması göz önüne alındığında, kullanılan araç ile ulaşılmak istenen amaç arasında makul bir orantılılık bulunmadığı değerlendirilmektedir. Başvuru konusu olayda yaş temelinde ayrımcılık yasağının ihlal edildiği kanaatine varılmıştır."