Senex Yaşlanma Çalışmaları Derneği tarafından hazırlanan ‘Yaşlılara Yönelik Şiddet ve İhlallerin İzlenmesi’ başlıklı rapor Türkiye’de yaşlı nüfusun uğradığı ‘hak ihlallerini’ gözler önüne serdi. Yılın ilk dört ayını kapsayan rapora göre, Türkiye genelinde yaşlılara yönelik şiddet, ihmal, istismar ve ayrımcılığı içeren 743 hak ihlali tespit edildi. Şüpheli ölümlerin yaygınlaşma eğiliminde olduğu belirtilirken, hem yaşlı erkekler hem de yaşlı kadınlar arasında yüksekten düşme, yangın, trafik kazası, kayıp gibi doğal olmayan nedenlerle gerçekleşen ölümlerin yaygın biçimde devam ettiği vurgulandı. 2025'in ilk döneminde 191 yaşlı insanın bu nedenlerle hayatını kaybettiği belirtilirken yine 17 cinayet vakasında da hedefin yaşlı insanlar olduğunun altı çizildi. Hak ihlaline uğrayan her 10 yaşlıdan 6'sı hayatını kaybediyor.

Medyaya yansımış haberlerin günlük olarak taranması ile elde edilmiş verilerin analize dayanan raporda, Türkiye'de yaşlılara karşı sergilenen ayrımcı tutumların bir hayli yaygın olduğu belirtildi.

Raporda öne çıkanlar şöyle sıralandı:

Aylara göre yaşlı ihlalleri rakamları

Türkiye'de 2025 yılını birinci döneminde 743 hak ihlali vakası tespit edildi. Aylara göre değerlendirildiğinde ise;

Ocak ayında 215

Şubat ayında 178

Mart ayında 188

Nisan ayında 162

En çok hangi ilde yaşlılara yönelik hak ihlali yaşandı?

Rapora göre, en fazla hak ihlalinin yaşandığı beş kentten Aydın'da 47, Antalya'da 46, Bursa'da 45, İstanbul'da 35 ve İzmir'de 30 hak ihlali tespit edildi. Yaşlılara yönelik olarak Aydın'da yaşanan hak ihlallerinin 33'ü, Antalya'da 25'i, Bursa'da 20'si, İstanbul'da 17'si ve İzmir'de 15'i ölümle sonuçlandı.

En fazla hak ihlaline 75 yaş üstü yaşlılar uğruyor

2025'in birinci döneminde Türkiye genelinde tüm hak ihlallerinin yüzde 35'i yaşlı kadınlara yönelik şiddet, ihmal, istismar ve ayrımcılıktan oluşuyor. Hak ihlallerinin yüzde 57'sinde ise yaşlı erkekler şiddet, ihmal, istismar ve ayrımcılıkla karşılaşmış. Tüm vakaların yüzde 7'sinde ise çiftler mağdur oldu.

Yaşanan şiddet, ihmal, istismar ve ayrımcılıkların yüzde 20'sinin 64 yaş altındaki yaşlılara yönelik yaşandığı belirtilen raporda, 65-74 yaş grubundakilerin oranı yüzde 36 olarak belirlendi. 75 yaş üzeri yaşlılarda ise bu oran yüzde 44'e ulaştı. Tüm hak ihlallerinde ortalama yaş ise 73 olarak tespit edildi.

Yaşlılar en çok hangi ihlallerle karşılaşıyor?

Raporda yaşlıların en fazla karşılaştıkları hak ihlali, ihmal sonucu gerçekleşen trafik kazaları olarak yer alıyor.

İkinci sırada ise şüpheli ölümler yer alıyor. Toplam 144 şüpheli ölüm tespit edilirken, üçünü sırada yangınlar yer aldı. İhmal nedeniyle gerçekleşen yangınların sayısı 95 olarak tespit edilirken, ihmal sonucu gerçekleşen düşme kazaları ve kayıp vakaları da ilk beş hak ihlali arasında yer aldı. Kayıp vakaları, dolandırıcılık, iş kazaları, ihmal, fiziksel şiddet, cinayet, ekonomik şiddet, intihar, hayvan saldırısı, karbonmonoksit zehirlenmeleri de yaşlıların yaşadığı şiddet , ihmal ve istismarlar olarak rapora sıralanıyor.

Yaşlıların karşılaştıkları bu hak ihlallerinin yüzde 56'sının sonucunda ise can kayıpları yaşanıyor.

Türkiye'de yaşlıların en fazla yaş hakkı ve can güvenliği hakkının ihlal edildiğinin belirtildiği raporda, ikinci sırada güvenlik, şiddet ve suçtan korunma hakkının ihlal edildiği kaydedildi. Yine bakım hakkı, barınma hakkı, çevre güvenliği hakkı, temiz havaya, gıdaya ve hijyene erişim hakkı da en çok ihlal edilen haklar olarak sıralanıyor.

Şüpheli ölümler yaygınlaşma eğiliminde

Raporun değerlendirme kısmında ise altı çizilen en önemli konulardan biri de yaşlı insanlar arasında 'şüpheli ölüm' vakalarındaki artış. 2025 yılının ilk dört ayında 144 ölümde 41 yaşlı kadın, 103 yaşlı erkeğin yaşam hakkı ihlal edilirken, 191 yaşlı insanın yüksekten düşme, trafik kazası, kayıp gibi doğal olmayan nedenlerle gerçekleşen ölümlerin yaygın biçimde devam ettiği belirtiliyor. Rapora göre, Türkiye'de hak ihlaline uğrayan her 10 yaşlıdan 6'sı yaşamını yitiriyor.

Yine 17 cinayet vakasında yaşlıların can güvenliği haklarının ihlal edildiği vurgulanırken, cinayet vakalarında 6 yaşlı kadın ve 9 yaşlı erkek ile 2 yaşlı çift birinci derece akrabaları tarafından öldürüldü.