ANKARA- 10.12.2025- Türkiye'de ve dünyada doktorları en çok zorlayan konulardan biri de kronik hastalıklarda hastaların tedaviyi yarıda bırakmaları ya da uyum sağlamamaları. Öyle ki verilere göre Türkiye'de hipertansiyon tedavisine başlayan hastaların yüzde 50'si ilk yıl içinde tedaviyi bırakıyor. Tedaviye uyum azaldıkça da hastaneye yatışlar yüzde 20 artıyor. Bunun önüne geçmek için güçlerini birleştiren 13 uzmanlık derneği ve bir hasta derneği Türkiye'de bir ilke imza atarak "Türkiye 2030’da %50 Projesi”ni hayata geçirecek. 

Ölüm oranı yüzde 21 azaltılabilir

“Türkiye 2030’da %50” projesi, hastaların tedaviye uyumunu artırarak hastalık kontrol oranlarını 2030 yılına kadar en az yüzde 50’ye yükseltmeyi amaçlıyor. Dernek uzmanları, açıkladıkları ortak deklarasyonda ise şu mesajların altı çizildi:

“Başta hipertansiyon ve tip 2 diyabet olmak üzere kronik hastalıklarla mücadele eden bireylerin yaşam kalitesini artırmak, komplikasyon risklerini azaltmak ve toplum sağlığını geliştirmek amacıyla ortak bir irade ile hareket etmeye karar verdik.

Ülkemizin gelecek nesillerinin sağlıklı ve refah içinde olabilmesi, sağlık sistemi üzerinde yaratılan yükün azaltılabilmesi için tüm sağlık meslek mensuplarının konu hakkında bilgilendirilmesi, ilgili kamu kurumları da dahil olmak üzere tüm sağlık kurum ve kuruluşlarının özellikle hipertansiyon, diyabet ve diğer kardiyovasküler hastalıklar, bu hastalıkların temelleri ve tedavi yöntemleri konusunda bilgilendirilmesi bir zorunluluktur.” 

Her iki hastadan biri tedaviyi bırakıyor

Bilimsel araştırmalar, Türkiye’de hipertansiyon ve diyabet yönetiminin hedeflenen kontrol seviyelerinin oldukça gerisinde olduğunu gösteriyor. Verilere göre hipertansiyon tedavisinde hedefe ulaşma oranı yalnızca yüzde 22.2. Tip 2 diyabette ise bu oran yüzde 36.7 seviyesinde. Uzmanlara göre bu veriler, hastaların tedaviye erişim imkânı olmasına rağmen kontrolün sağlanamadığını, bunun da komplikasyon oranlarını yükselttiğini açıkça göstermekte.

Türkiye’deki düşük uyum oranının sağlık sistemi üzerindeki yükü artırdığını belirten uzmanlara göre; Türkiye’de hipertansiyon tedavisine başlayan hastaların yüzde 50’si ilk yıl içinde tedaviyi bırakıyor. Tedaviye uyumsuzluk, diyabet komplikasyonlarını tetikliyor. Uyum azaldıkça hastaneye yatışlar yüzde 20’ye kadar artış gösteriyor. 

Ölüm oranı yüzde 21 azaltılabilir

Uzmanlar, hastaların doktorlar tarafından önerilen yaşam tarzı değişikliklerine uyması ve reçete edilen ilaçları önerildiği gibi kullanılması olarak tanımlanan 'tedaviye uyum' da dünyada da durumun farklı olmadığını belirtiyor. Yapılan global çalışmalara göre;

Kronik hastalıklarda her 2 hastadan 1’i tedaviye uyumsuz olduğunu gösteriyor Hipertansiyon ve diyabette düşük uyum oranlarının; kardiyovasküler hastalıklar, felç, böbrek yetmezliği ve erken ölüm riskini anlamlı biçimde arttırıyor.OECD verileri, tedavi uyumunun artırılmasının uzun dönem ölüm oranlarını yüzde 21 azaltabileceğini gösteriyor.

Aynı rapora göre, Avrupa’da yüksek uyum ile yıllık 125 milyar Euro sağlık harcaması tasarrufu sağlanabilir. 

Proje ne kazandıracak?

Proje dört ana alanda işleyecek. Buna göre, hekim eğitimleri ve rehberlik programlarının yanı sıra toplumsal farkındalık kampanyaları da düzenlenecek. Projenin bir ayağında ise kullanılmayan reçeteli ilaç oranının azaltılması da yer alacak.

‘Türkiye 2030’da %50’ projesinin başarılı olması durumunda ise uzmanlar hipertansiyon ve diyabet kontrol oranlarında milyonlarca bireyin yaşam kalitesinin artacağını, kardiyovasküler olaylar, felç, böbrek yetmezliği gibi komplikasyonlarda belirgin düşüş sağlanacağını ve ülke çapında ölüm oranlarında yüzde 20'nin üzerinde azalma potansiyeli oluşacağı vurgusu yapıldı. 

Projeye hangi dernekler katılıyor?

Ateroskleroz Derneği, Avrasya Kalp Yetersizliği Derneği, Dahiliye Uzmanları Derneği, İç Hastalıkları Uzmanlık Eğitim Araştırma Derneği, Kalp Damar Hastalıklarıyla Mücadele ve Farkındalık Derneği, Kardiyovasküler Akademi Derneği, Klinik Endokrinoloji ve Diyabet Derneği, Metabolik Sendrom Derneği, Türk Diyabet Cemiyeti, Türk Girişimsel Kardiyoloji Vakfı, Türk Hipertansiyon ve Böbrek Hastalıkları Derneği, Türk İç Hastalıkları Uzmanlık Derneği, Türkiye Diyabet Vakfı Türkiye Endokrinoloji ve Metabolizma Derneği yer alıyor.