Selamlar, saygılar kıymetli okuyucularım.
Hepimizin hayatında en azından bir kez aklımızdan geçirdiği bir soruyla karşı karşıya kaldığı bir sorudur Akıl ‘mı? Zekâ mı? Sorusu. Akıl ve zekâ aynı şey mi? Bazen birini çok zeki buluruz bazen de birini çok akıllı. Akıl bazen arabalardaki vites gibi manuel, zekâda otomatik vites gibidir. Aklımız sayesinde önümüze çıkan olayları, şansları kendi lehimize dönüştürüp bunlardan fırsatlar doğurabiliriz. Zeki insanlar analitik düşünme yeteneğine sahiptir, adaptasyon yeteneği sayesinde hayata uyumu daha iyi yakalarlar. Bir alanda zeki olmak, başarılı olmak, zeki olmakla asla eşdeğer değildir, bu yüzden zekâyı başarıyla değerlendirmek hata olur. İnsanlar aklı sayesinde karar verip düşünebilirler ve kendilerini yönetebilirler. Zeki insan kendi ile beraber çevresini ve zamanı yönetir, akıllı bir insan ise doğruyu, yanlışı, yalanı ve gerçeği ayırt etme gücüne sahiptir. Zekâ, etik bir anlam taşımaz, zekâ beynin algılama hızıdır, zekâ daha teknik, akıl ise bu tekniğin uygulama boyutudur. Bunu basit bir örnekle açıklarsak, bazı anneler çocuklarına kızdıklarında benim çocuğum zeki ama aklını bir türlü kullanamıyor der. Bu söz bahsettiğimiz iki kavramı açıklamadaki en güzel örneklerdendir herhalde. Zekâ 20’li yaşlara kadar gelişir, akıl ise öyle değil ölene kadar gelişmeye açıktır. Akıl yönetmeyi ifade eden, zekâ ise bizi ileriye taşıyan kavramlardır. Zekâyı dizginleyen güçtür, aklı şöyle bir düşünecek olursak insan zekâsı ile atom bombası üretebilir ve ileride ölümüne sebep olacağını akıl edemeyebilir. Akıl insanın icat edebilecek zekâsı olsun olmasın, buna girişmez. Zekâ kısacası beynin algılama hızıdır, akıl ise yönetme hızı. Akıl kitaplardan, okullardan öğreneceğimiz bir kavram değildir. Zekânın sınırları vardır, aklın ise yoktur ve insan akıl ile yaşamı yönetebilir.
Akıl ile zekâyı Tasavvufi boyutta ele alırsak, bilgiyi tatbik etmek akıl ile olur derler. Örneğin; Kutsal kitabımız “Akdetmediniz mi?” der. Zekânın çoğu şeytandadır, şeytani bilgiler deriz ya bu bilgiler akıldan yoksundur esasında. Bilgiyi kullanmazsak işe yaramaz, akıl ise tatbik işidir, öğrenilen bilgiyi aklın ile yönetirsen en güzel sonuca eren de sen olursun. İnsan olarak aklımızı ve zekamızı tüm evrene, insanlığa faydalı, başkaları içinde empati yapabileceğimiz, vicdani, doğru, iyi ve güzel işlerde Kullanacağımız; daha adil, doğru, düzgün, kaliteli, sevgi ve saygı dolu güzel bir dünyada yaşayarak. Hepimizin iyilik, doğruluk, vicdan vb. konularda sadece laf değil icraat ürettiği, iyilikte, doğrulukta yarıştığı evrende, insanca yaşamamız dileğiyle…