Bugün 7 Ekim 2024. 7 Ekim 2023 Aksa Tufanı ile başlayan savaşta bir yıl geride kaldı. Hamas saldırılarını bahane eden İsrail Gazze’yi yaktı-yıktı. O da yetmezmiş gibi şimdi Lübnan’ı da işgale başladı. Peki geldiğimiz nokta itibariyle sonuç ne? Bu konunun dünyada nasıl algılandığını özetlemeye çalışalım.
7 Ekim 2023’ten bu yana neler oldu?
İsrail'de muhalefetteki İsrail Evimiz Partisi lideri olan eski Savunma Bakanı Avigdor Liberman, İsrail hükümetinin Gazze Şeridi’nde aşağılandığını, ülkenin kuzeyinde de Hizbullah’a karşı savaşı kaybettiğini söyledi..
Eski İsrail Genelkurmay Başkanı Dan Halutz, İsrail'in Hamas'a karşı savaşı kaybettiğini ve 'zafer kazanmak' için Başbakan Benyamin Netanyahu'nun görevinden ayrılması gerektiğini dile getirdi.
İsrailli emekli Tümgeneral Yitzhak Brik, Gazze'de çok şey kaybettiklerini ve yaşananların büyük bir rezalet olduğunu açıkladı. "Gazze'de çok şey kaybediyoruz, yaşananlar büyük bir rezalet. Netanyahu ise gözlere kül savuruyor" diyen Brik, saldırıların sürdürülmesindeki ısrara atıf yaparak, "Ordu Hamas'ı yenmenin imkansız olduğunu biliyor ve askerler öldürülüyor" ifadesini kullandı. Tümgeneral Brik, İsrail'in bir ateşkes anlaşmasını kabul etmesi ve saldırıların son tarihinin belirlenmesi gerektiğini söyledi, “İsrail ordusunun Hamas'ı yenemeyeceği açık bir gerçek" ifadelerini kullandı.
Aksa Tufanı dünyayı nasıl etkiledi?
Brezilya Dışişleri Bakanı Vieira, "Bu, İsrail'in diplomasi tarihinde utanç verici bir sayfadır. İsrail Gazze'de olup bitenleri örtbas etmek için bir sis perdesi yaratmaya çalışıyor" dedi.
Dünyanın en gelişmiş 20 ülkesinin dışişleri bakanları Brezilya'nın ev sahipliğinde toplandı. Toplantıya katılan bütün taraflar İsrail-Filistin ihtilafında barışa giden tek yolun iki devletli çözüm olduğu üzerinde görüş bildirdi.
Brezilya Devlet Başkanı Lula, İsrail'in Gazze saldırılarını Nazi Holokost'uyla karşılaştıran yorumlarını geri çekmesi yönündeki çağrıya gönderme yaparak, "yalancılık için onurundan" vazgeçmeyeceğini yazdı.
Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov Hamas ve El Fetih'e aralarındaki farklılıkları bir kenara bırakarak Filistin halkının iyiliği için birleşme çağrısında bulundu.
Ürdün, İsrail'in Mescid-i Aksa'ya erişime yönelik uyguladığı kısıtlamaların durumu 'patlamaya' ittiğini duyurdu. Ürdün Dışişleri Bakanı Eymen es-Safedi, "Mescid-i Aksa'nın kutsallığına saygısızlık etmenin ateşle oynamak anlamına geldiği konusunda uyarıyoruz" dedi.
Avrupa Birliği Dış Politika Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, farklı tarihlerde konuştu ve AB adına şu mesajları verdi. “Biz Ukrayna'da yaşananları kınarken, Gazze'de yaşananlar için de aynı kelimeleri kullanmak zorundayız" dedi. Josep Borrell, haftalar süren anlaşmazlıkların ardından Avrupa Birliği'nin aşırılık yanlısı İsrailli yerleşimcilere (işgalcilere) yaptırım uygulanması konusunda "siyasi bir anlaşmaya" vardığını söyledi.
Avrupa Birliği liderleri, Brüksel'de yapılan zirvenin Ortadoğu oturumunda beş ay süren derin görüş ayrılığını sonlandırarak Gazze konusunda hazırlanan ortak bildiriyi kabul etti. AB liderleri bir ilke imza atarak Gazze'de nihai ateşkes çağrısında bulundu.
AB Yüksek Temsilcisi Josep Borrell "İsrail'in Refah'taki askeri operasyonunu sürdürmesi halinde, AB ile olan ilişkiler kaçınılmaz olarak ağır bir baskı altına girecektir" dedi.
Borrell, İsrail Meclisi'nin Filistin devletini reddetmesini kınadı. AB Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, ayrıca İsrailli yerleşimcilerin Batı Şeria'daki bir Filistin köyüne yönelik saldırısını kınayarak, İsrailli yerleşimcilere destek veren hükümet yetkililerinin de aralarında bulunduğu kişilere yönelik daha fazla yaptırım önermeyi planladığını belirtti.
Avrupa Birliği (AB), İsrail Maliye Bakanı'nın Gazze'yi aç bırakmanın "adil ve ahlaki" olabileceği yönündeki yorumlarının savaş suçu teşkil ettiğini söyledi.
Almanya'da 'Nehirden Denize Özgür Filistin' sloganı atan bir kadına 600 euro para cezası verildi.
Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah el Sisi, ülkesinin 'Gazze'de ateşkes için bir anlaşmaya varmaya, yardım girişlerini arttırmaya ve kentin güneyindeki yerinden edilmiş insanların Gazze'nin kuzeyine geçmesine izin verilmesi' için çalıştığını söyledi. Sisi ayrıca İsrail'i, Gazze'nin Mısır sınırındaki, yaklaşık 1,5 milyon insanın sığındığı Refah semtine saldırmaması için de uyardı.
Avrupa’da 200 STK'dan Gazze tepkisi: ‘’AB-İsrail ortaklık anlaşmasını askıya alın’’.
ABD, İsrail'in Gazze'de "soykırım" uyguladığını savunan Birleşmiş Milletler (BM) raporunu reddederken, metni kaleme alan BM özel raportörü Francesca Albanese, tehditler aldığını söyledi. ABD, eşkıya gibi davranmaya başladı.
İrlanda, Güney Afrika'nın İsrail'e karşı açtığı soykırım davasına müdahil olacağını belirterek, 7 Ekim'den bu yana İsrail'in Gazze'de yürüttüğü operasyonlar konusunda Dublin'in duyduğu endişenin bugüne kadarki en güçlü sinyalini verdi.
İngiltere’de aralarında üç eski Yüksek Mahkeme yargıcının da bulunduğu 600’den fazla hukukçu, hükümete İsrail’e silah satışını durdurma çağrısı yaptı. Başbakan Rishi Sunak’a yazdıkları 17 sayfalık mektupta, İsrail'e askeri yardım ve malzeme sağlanmasının, “uluslararası insani hukukun ciddi bir şekilde ihlaline yol açabileceği ve İngiltere’yi soykırımın suç ortağı haline getirebileceği uyarısı yapıldı. Eski Yüksek Mahkeme Başkanı Lady Hale, eski Yüksek Mahkeme yargıçları Lord Sumption ve Lord Wilson, mektuba imza atan hukukçular arasında.
BM İnsan Hakları Konseyi, İsrail'e silah satışının durdurulması çağrısında bulundu 47 üye devletten 28'inin lehte, 6'sının karşı ve 13'ünün çekimser oylarıyla kabul edilen kararla, Birleşmiş Milletler'in en üst düzey insan hakları organı Gazze'deki savaşta ilk kez tavır almış oldu.
Fransa Dışişleri Bakanı, Gazze'ye yardım ulaştırılması için İsrail'e yaptırım uygulanmasını önerdi. Sejourne, "Fransa, Batı Şeria'da şiddet eylemleri gerçekleştiren İsrailli yerleşimcilere yönelik Avrupa Birliği yaptırımlarını öneren ilk ülkelerden biri oldu. İnsani yardımın açılması için gerekirse devam edeceğiz" dedi.
Avustralya Dışişleri Bakanı Penny Wong, “Filistin'i tanımaya hazırız” çıkışı yaptı.
Gazze'de soykırım suçu eşiğinin aşıldığı sonucuna varan Birleşmiş Milletler (BM) Filistin Özel Raportörü Francesca Albanese, Avrupa Birliği'nin İsrail'le imzaladığı ortaklık anlaşmasını askıya alma "yükümlülüğü" olduğunu söyledi.
Ekonomi Bakanlığı verilerine göre, Almanya geçen yıl İsrail'e askeri teçhizat ve silahlar da dahil olmak üzere 326,5 milyon euro değerinde silah ihracatını onayladı. Bu rakam 2022'ye kıyasla 10 kat artış anlamına geliyor.
Avrupa Anayasa ve İnsan Hakları Merkezi (ECCHR), İsrail'e 3 bin tanksavar ihracatı için verilen iznin iptal edilmesi amacıyla Almanya'ya dava açıldığını açıkladı.
ABD'de üniversitelerdeki Filistin yanlısı protestolarda onlarca öğrenci tutuklandı. İsrail’e destek gösterilerine izin verilirken Filistin’i destekleyenler gözaltına alınmaya ve tutuklanmaya başlandı.
George Washington Üniversitesi'nde Filistin yanlısı gösteride 33 kişi gözaltına alındı.
Yale ve New York Üniversitesi'nde Filistin yanlısı protestocular tutuklandı; Columbia Üniversitesi yüz yüze dersleri iptal etti.
ABD'de polis Columbia Üniversitesi'ne baskın düzenledi; Filistin yanlısı protestocuları uzaklaştırdı.
Öğrencilerin Gazze protestoları Kanada'daki üniversite kampüslerine de yayıldı. Quebec Başbakanı Montreal McGill Üniversitesi'nde kurulan Filistin yanlısı kampın dağıtılması için polisi göreve çağırdı.
Columbia Üniversitesi protestolar nedeniyle ana mezuniyet törenini iptal etti. Öğrenci protestocular, okullarını İsrail ile iş yapan veya başka şekilde savaş çabalarına katkıda bulunan şirketlerdeki yatırımlarını çekmeye çağırdı.
UNESCO, dünya basın özgürlüğü ödülünü, İsrail'in altı aydan uzun bir süredir Hamas'a karşı açtığı Gazze'deki savaşı takip eden tüm Filistinli gazetecilere verdi.
ABD merkezli sivil haklar örgütü Anti-Defamation League (ADL) yayınladığı yıllık küresel raporunda, Hamas ve İsrail arasındaki savaş nedeniyle antisemit olayların küresel çapta artmakta olduğuna dikkat çekti.
Eurovision 2024'te İsrail'i temsil eden sanatçı Eden Golan, kostümlü prova için çıktığı sahnede performansı sırasında yuhalandı, "Özgür Filistin" sloganıyla sesi bastırıldı.
BM Genel Kurulu, Filistinlilerin BM'ye katılmaya yetkili olduğunu kabul ederek tam üye olma teklifini ezici bir çoğunlukla destekledi ve BM Güvenlik Konseyi'ne "konuyu olumlu bir şekilde yeniden değerlendirmesini" tavsiye etti.
Katar Başbakanı el Sani, İsrail'in Refah operasyonunun Gazze’yle ilgili ateşkes görüşmelerini çıkmaza soktuğunu açıkladı.
İsrail'in Gazze'de yürüttüğü savaşa en güçlü muhalefet gösteren ülkelerden biri olan İspanya, Filistin devletinin tanınması için AB ülkeleri nezdinde lobi çalışmaları yürütüyor. İspanya Ulaştırma Bakanı Oscar Puente, Madrid'in İsrail'e silah taşıyan bir geminin ülkenin güneydoğusundaki Cartagena Limanı'na uğramasına izin vermediğini söyledi.
Almanya'da Duisburg Filistin Dayanışması adlı grup, Hamas'ı desteklediği iddiasıyla yasaklandı. Grubun mülklerine polis baskını yapıldı.
Norveç, İrlanda ve İspanya, Filistin devletini tanıyacaklarını ilan etti.
BM Uluslararası Adalet Divanı, İsrail’in, Refah'taki askeri operasyonları derhal durdurmasına karar verdi.
Oviedo'da düzenlenen Silahlı Kuvvetler Günü geçit töreninde konuşan İspanya Savunma Bakanı Margarita Robles, "Gazze Şeridi'nde yaşananları görmezden gelemeyiz ki Gazze'de yaşananlar gerçek bir soykırımdır" ifadesini kullandı.
Norveç Dışişleri Bakanı Espen Barth Eide, ülkesinin Filistin'i devlet olarak tanımasına dair resmi belgeleri, Brüksel'de bir araya geldiği Filistin Başbakanı Muhammed Mustafa'ya teslim etti.
Donald Trump, “Filistin yanlısı gösterileri bastırıp, öğrencileri sınır dışı edeceğiz” dedi.
AB Konseyi Başkanı Charles Michel, “Filistin devletinin tanınmasını destekliyoruz” çıkışı yaptı.
Çin Devlet Başkanı Cinping, Gazze için barış konferansı çağrısında bulundu ve Filistin için 72 milyon dolar yardım sözü verdi.
Fransa, İsrailli silah firmalarının Paris Eurosatory Fuarı'na katılımını iptal etti.
Maldivler, Gazze savaşına tepki olarak İsrail vatandaşlarının ülkeye girişi yasaklayacağını duyurdu. Tel Aviv, Maldivler'deki İsraillilerin ülkeyi terk etmesini tavsiye etti.
İsrail Savaş Kabinesi Üyesi Benny Gantz, Başbakan Netanyahu'yu Hamas'a karşı yürütülen savaşta başarısız olmakla suçlayarak savaş kabinesinden istifa etti.
İspanya, Norveç ve İrlanda'nın ardından Slovenya da Filistin devletini tanıyan Avrupa Birliği ülkelerine katıldı. Bu ülkeler Gazze'deki saldırılarından dolayı İsrail'i kınıyor ve "acil" ateşkes çağrısında bulunuyor.
Facebook, Instagram, WhatsApp ve Oculus gibi sosyal medya platformlarını bünyesinde barındıran Meta'ya, "Gazze savaşıyla ilgili içeriğe karşı önyargılı davranma" suçlamasıyla eski bir Meta çalışanı mühendis Ferras Hamad tarafından dava açıldı. Meta’nın patronunun Siyonist olduğu ve İsrail’in yaptığı soykırımı açıkça desteklediği herkes tarafından görüldü.
Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiserliği, İsrail güçlerinin Nusayrat'ı hedef alan hava ve kara saldırılarında yaşanan sivil can kayıplarının savaş suçu olarak değerlendirilebileceğini açıkladı.
BRICS dışişleri bakanları, İsrail’in Filistinlilere yönelik saldırılarını kınayan ve Filistin’in Birleşmiş Milletlere (BM) tam üyeliğini destekleyen ortak açıklama yayımladı.
İspanya Başbakanı Pedro Sanchez, uluslararası toplumun İsrail’e Gazze'deki bombalamaların hesabını sorması gerektiğini belirterek, Netanyahu üzerindeki baskının arttırılması için çağrıda bulundu.
İsrail'de Gazze savaşındaki hezimet nedeniyle siyasi ve askeri kanat arasındaki fikir ayrılıkları derinleşmeye başladı. İsrail ordusunun baş sözcüsü Daniel Hagari, "Hamas bir fikirdir, siyasi partidir. Bu fikir, insanların kalbinde kök salmış durumda. Hamas'ı ortadan kaldırabileceğimizi düşünen varsa yanılıyor" dedi.
Ermenistan, Filistin Devleti'ni resmen tanıdı.
İspanya, İsrail'in yargılandığı soykırım davasına katılmak için UAD'ye başvuru kararı aldı. Bu konuda mahkemeden izin isteyen ilk Avrupa ülkesi oldu.
İsrail-Hamas savaşının 300. Gününde Avrupa'da Filistinlilere destek gösterileri yapıldı. Fransa ve İngiltere'de binlerce kişi ateşkes talebiyle Gazze'deki insanlar için gösteri düzenledi.
İrlandalı grup Fontaines D.C. Filistin ile dayanışma için İstanbul konserini iptal etti.
Uluslararası Adalet Divanı’nın (UAD) işgalin hukuka aykırı olduğu yönünde karar aldığını anımsatan Slovenya BM Daimi Temsilcisi Zbogar, Filistin'in sunduğu karar tasarısını memnuniyetle karşıladıklarını söyledi.
ABD’nin BM Daimi Temsilcisi Linda Thomas Greenfield, ‘’BMGK’de vetoyu çıkarlarımızı gözetmek için kullanıyoruz. Yıllardır da BMGK’de bu şekilde yaptık’’ diyerek menfaatimiz dışında hiçbir şey umurumuzda değil mesajı verdi. Böylece ABD’nin özgürlük, demokrasi ve insan hakları konusunda nasıl davrandığı iyice berraklaştı: MENFAAT.
Brezilya’nın BM Daimi Temsilcisi Danese, “İsrail’in hukuk ihlallerini kabul edilebilirmiş gibi davranamayız” açıklaması yaptı.
Çin’den İsrail’e ‘’Filistin topraklarındaki yasa dışı varlığına son verme’’ çağrısı geldi.
İsrail’in Filistin topraklarında varlığını 12 ay içinde sonlandırmasını isteyen tasarı BM Genel Kurulu’nda kabul edildi.
BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, “Uluslararası toplum Gazze için yeterli çabayı sarf etmiyor” diyerek tepkisini dile getirdi.
Suudi Arabistan Veliaht Prensi, Muhammed Bin Selman, “Bağımsız Filistin devleti olmaksızın İsrail’le ilişki kurulmayacağını” ilan etti.
ABD’li Senatör Sanders, ABD’nin İsrail’e kısa süre önce onay verdiği 20 milyar dolarlık silah satışının engellenmesi için senatoya tasarı sunacağını açıkladı.
BM uzmanları, İsrail’in Filistin’deki işgale son vermesine dair UAD’nin görüşüne uyulmasını istedi.
Arap ülkeleri ve kuruluşları, Filistin’in BM Genel Kurulu’na ilk kez sunduğu ve İsrail’in işgal altındaki topraklarda mevcudiyetini 12 ay içinde sonlandırmasını talep eden karar tasarısının kabul edilmesini memnuniyetle karşıladı.
Almanya, İsrail’in Filistin’deki işgale son vermesine dair UAD’nin görüşünü destekleyeceğini duyurdu.
1 Ekim 2024 gecesi İran İsrail’e yüzlerce füze ile saldırdı. Çok sayıda füze Demir Kubbe’yi aşarak İsrail şehirlerine ve kritik noktalara düştü. 7 Ekim Aksa Tufanı ve İran’ın füze saldırılarının en önemli başarısı İsrail’in sığındığı DEMİR KUBBE hava savunma sisteminin rahatlıkla aşılabildiğinin dünyaya gösterilmesi oldu.
ABD Dışişleri Bakanı Blinken’ın Kongre'yi atlatarak İsrail’e silah yardımı yapılmasını sağladığı, bunun arka planında İsrail’in silah şirketlerine ödemelerinin garanti altına alınması yattığı ortaya çıktı.
Körfez İşbirliği Konseyi'ni oluşturan BAE, Bahreyn, Suudi Arabistan, Umman, Katar ve Kuveyt, Tahran ile İsrail arasındaki çatışmada, kendi ülkelerinde bulunan ABD hava üslerinin İran’a karşı askeri harekat için kullanılmasına izin vermeyeceklerini açıkladılar.
Katar'ın başkenti Doha'da gerçekleşen toplantıda, İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan ve Suudi Arabistan Dışişleri Bakanı Faysal bin Farhan, ikili ilişkilerin geliştirilmesi, İsrail'in Gazze ve Lübnan'a yönelik saldırıları ve İran'ın İsrail'e yönelik son "saldırı"yı ele aldılar. İran ve Suudi Arabistan anlaşmazlıkları çözme ve ilişkileri güçlendirme sözü serdi. İsrail saldırganlığı, 45 yıldır devam eden İran-Suudi Arabistan geriliminin sona ermesi ve iki ülkenin dostane ilişkilere başlamasına sebep oldu.
Eski İran Cumhurbaşkanı Ahmadinejad, İran'ın "Mossad'la mücadele birimi"nin başkanının MOSSAD ajanı olduğunu söyledi. Mossad’la mücadele birimine 2021 yılında Mossad tarafından sızıldığını aynı zamanda ekibin 20'den fazla ajanın da Mossad için çalıştığını söyledi.
Aksa Tufanı devam ediyor. Soykırımcı İsrail ve arkasında yer alan ABD, İngiltere, Almanya gibi diğer devletler bu tufanın içinde boğuluyorlar. Dünyanın en kan dökücü medeniyeti olan Batı dünyasının İkinci Cihan Savaşı sonrası kurduğu uluslararası sistem tamamen çöktü. İsrail ve Siyonizm 8 milyar insanlığın en tiksindirici nefret objesi haline geldi.
Filistin ise belki 50 bin şehit 100 bin yaralı verdi. Ama Filistin ve Hamas sempatisi bütün dünyaya yayıldı. Batı Şeria’da bile Filistin bayrağı dalgalandırılamazken artık dünyanın her yanında Filistinli olmayan ve hatta Müslüman olmayan insanlar bile Filistin bayrağı dalgalandırıyor.
Batı cephesi dağılırken Müslüman ülkeler artık eskisinden çok daha fazla birlik ve dayanışma içindeler. Kısa zaman içinde bu “ittihad” daha da güçlenecek. Dünyaya yeni ve daha adil bir düzen için artık çok şey hazır.
Filistin kazanıyor, insanlık kazanıyor. İsrail kaybediyor, zalimler kaybediyor.
Alper TAN