Uluslararası hukuka göre Karabağ işgal altındaydı ve Ermenistan’ın saldırılarına karşı Azerbaycan’a hukuken meşru müdafaa hakkı doğuyordu. 2020’de de bu hak kullanılarak işgal sonlandırıldı.
Bakü ve Erivan arasında uzun yıllardır süren savaş 2020’nin son aylarında yerini geniş kapsamlı bir silahlı çatışmaya bırakmıştı. 44 gün süren çatışmalarda Azerbaycan askeri üstünlükle önemli kazanımlar elde etmişti. 9 Kasım 2020’de imzalanan ateşkes anlaşmasıyla sürecin sona erdiğini artık işgalin son bulduğunu düşünüyorduk. Fakat bugüne geldiğimizde Ermenistan’ın arkasına aldığı destekle antlaşmaya uymadığını görüyoruz.
Karabağ’ın işgali Hocalı katliamından süregelen süreç sonrası 14 Temmuz 2020’de Ermenistan’la Azerbaycan arasındaki gerginlik üst düzeye ulaşmıştı.
Biri Tüm general 7 askerin şehir edilmesi Karabağ’ın işgalden kurtarılmasını giden fitili ateşledi. 27 Eylül’de sivil yerleşim yerlerine ateş açılması üzerine İşgal altındaki toprakların kurtarılması için karşı saldırı başlatıldı. 5 şehir, 4 kasaba ve 287 köy yeniden Azerbaycan’a bağlandı. 44 gün çatışmaların sonucunda yıllarca esaret altında tutulan Karabağ resmen işgalden kurtarıldı.
ABD ve Ermenistan ortak tatbikat kararı almıştı. Bu kararın ardından başta Rusya olmak üzere uzak yakın birçok ülkeden açıklamalar geldi.
3 Eyül’de Ermenistan Başbakanı Paşinyan’ın Erivan’ın Rusya’ya güvenlik açısından bağlı olması hataydı açıklaması ve ardından tatbikat yapılması duyurulması Ermenistan Rusya arsındaki bağların zayıfladığı yönünde yorumların artmasına neden oldu.
Paşinyan’ın Rusya’dan uzaklaşarak ABD kontrolüne gireceğine yönelik önemli bir düşünce mevcuttu. Son olaylardan da bunu anlıyoruz.
Ermenistan uluslararası ceza mahkemesi kararlarını bağlayıcı olarak kabul eden Roma tüzüğünü onaylayacağını açıkladı. Uluslararası ceza mahkemesi hakkında tutuklama kararı bulunan Rusya devlet başkanı Putin’in Ermenistan’a gelmesi halinde tutuklanabileceği düşünülüyor.
Ermenistan’ın küresel güçlerle problemleri devam ederken Türkiye’nin tavrı ise Azerbaycan’ın toprak bütünlüğünü sağlaması için tam destek vermektedir. Kafkasya’da huzursuzluk ve istikrarsızlık istemeyen Türkiye Ermenistan’la ilişkilerinin geliştirmesini ve uyumlu bir komşu olmasını talep ediyor. Savaşın başlaması halinde Türkiye’nin Azerbaycan’a askeri güç anlamında desteğinin artırılması desteklenebilir. Ermenistan üzerinde kuracağı diplomasi ve baskı siyasetinin yanı sırasın da İran’ı da dengede tutması söz konusu olacaktır.
Ermenistan’ı teröre ve savaşa körükleyen sebeplerin temelinde aşağıdaki politikalar yatmaktadır.
- Yasadışı Karabağ rejimi; Moskova’ya, Paşinyan Batı’ya yakınlığı
- ABD’nin Ermenistan’ı NATO üyeliğini gündeme getirmesi ve Ermenistan’da tatbikat düzenlemesi, Çin orta kuşak yol güzergahında Ermenistan’ın olması ve gelecekte ABD’nin bu bölgede inisiyatif kazanması
- Ermenistan-Amerika, İsrail-Azerbaycan İran ilişkilerini gelişmesi İran’ı milli güvenlik sorunu olarak rahatsız etmesi
- Rus barış gücünün süresi 2025 yılında uzatılması konusu
- Ermenistan, ülkesini ziyaret etmesi durumunda Rus lider Putin’in tutuklanması kararının parlamentodan geçirilmeye çalışma hazırlığı
- Ermenistan Başbakanı Paşinyan yıl sonuna kadar Azerbaycan’la barış anlaşması imzalanabileceği kararı
- Erivan hükümeti ile Yasadışı Karabağ rejimi arasındaki uyuşmazlıklar
Arka planda Azerbaycan’ın üç yıl önce Karabağ’da elde ettiği kazanımlar el birliği ile geçersiz sayılmak istenebilir. Ermenistan elini güçlendirip işgal ettiği toprakları tekrar geri almak için sahaya inmek isteyebilir.
Azerbaycan ve Türkiye olarak küresel güçlerin politikalarına karşı dikkatli olmalıdır.
Karabağ kayıtsız şartsız Azerbaycan toprağıdır. Azerbaycan’ın toprak bütünlüğünü Türk devleti ve Büyük Türk Milleti olarak destekliyoruz.
Küresel oyunlara karşı Azerbaycan’ın çok daha güçlü bir zaferle sahadan ayrılacağına inancımız yüksektir.
