Dünya artık eski dünya değil. Batı’nın yıllarca kurduğu tek kutuplu sistem, bugün hem ekonomik, hem askeri hem de siyasi anlamda derin bir kırılma yaşıyor. Bu kırılmanın merkezinde ise, uzun süre görmezden gelinen fakat bugün küresel dengeleri belirleyen dev bir yapı olduğu; bu yapının en kısa zamanda TRÇ, yani Türkiye–Rusya–Çin üçlüsünün birleşerek Avrasya’da çok büyük bir güç olacağını gören bir süreç vardır.
Batı’nın ve özellikle İsrail’in panik havası tesadüf değil; güç kaymasının ilk kez bu kadar açık şekilde Avrasya’ya doğru kaydığını görüyorlar. ŞİÖ artık sadece bölgesel bir güvenlik mekanizması değil, TRÇ’nin kurulması tüm Batı’ya karşı küresel bir kutup olacaktır. Çünkü Çin’in ekonomik ağırlığı, Rusya’nın askeri kapasitesi, İran’ın stratejik konumu, Türkiye’nin Avrasya ve tüm Orta Doğu’da belirleyici güç olması ve Orta Asya’nın enerji jeopolitiği birleşince ortaya Batı eksenini zorlayan devasa bir cephe oluşacağını gören Batı ve İsrail’in uykuları kaçmıştır. Ben 7.09.2025 tarihli köşemde başlık: “ABD’nin kabusu ŞİÖ oldu” demiştim, dediğimde oldu.
TARİHSEL ARKA PLAN
ŞİÖ’nün temelleri, 1996 yılında Çin, Rusya, Kazakistan, Kırgızistan ve Tacikistan’ın oluşturduğu “Şanghay Beşlisi”ne dayanır. Başlangıçta sınır güvenliği ve karşılıklı iş birliği amaçlanırken, bugün örgüt; enerji, ticaret, dijital ekonomi, askeri koordinasyon, terörle mücadele ve finansal bağımsızlık gibi alanlarda küresel bir aktör haline gelmiştir. Özellikle 2017’den sonra Hindistan ve Pakistan’ın da katılmasıyla ŞİÖ, dünya nüfusunun yaklaşık yarısını temsil eden bir yapıya dönüşmüştür.
BATI NEDEN TELAŞTA?
Çünkü ŞİÖ’nün büyümesi, ABD ve Avrupa’nın enerji ve ticaret kontrolünün zayıflaması anlamına geliyor. Kuşak-Yol Projesi ile ŞİÖ’nün ulaşım ağları birleşince Atlantik sistemi için ciddi bir alternatif doğdu. Batı’nın panik içinde olmasının bir diğer nedeni de finansal bağımsızlık adımlarıdır; ŞİÖ çok yakın zamanda TRÇ iş birliği olacak ve bütün dünyada dolar imparatorluğunun yerini TRÇ iş birliğinin ortak para birimi belirleyecek, bütün dünyada dolar imparatorluğu da bitecektir. Dolar imparatorluğu bittiğinde de ABD ve tetikçisi İsrail diye bir sıkıntı da kalmayacaktır. İşte o zaman tüm Orta Doğu ve Afrika ülkeleri de, hatta AB’nin birçok ülkesi de bu birliğin şemsiyesi altında birleşeceklerdir ve bütün dünya rahat bir nefes alacaktır.
İSRAİL NEDEN RAHATSIZ?
İsrail’in asıl rahatsızlığı, İran’ın ŞİÖ’de tam üye olmasıyla başlamıştır. İran’ın bölgesel ağırlığının artması, İsrail’in Orta Doğu’da tek taraflı planlarını zorlaştırmaktadır. ŞİÖ’nün enerji ekseni, askeri iş birliği ve istihbarat koordinasyonu Tel Aviv’de yeni bir denklem oluşturmuştur. Çünkü ŞİÖ artık sadece Doğu’nun örgütü değil; Batı politikalarını dengeleyen çok kutuplu yeni sistemin çekirdeğidir.
TÜRKİYE’NİN KRİTİK KONUMU
Türkiye’nin ŞİÖ ile her yakınlaşması Batı’da kırmızı alarm yaratıyor. Ankara’nın NATO üyesi olup aynı anda Avrasya ile güçlü temas kurması, Atlantik için en büyük jeopolitik risklerden biridir. Türkiye’nin hangi yöne döneceği, sadece bölgeyi değil dünya sistemini belirleme potansiyeline sahiptir. Bu nedenle Batı’daki panik havası, biraz da Türkiye’nin olası yön değişikliğinin yaratacağı domino etkisinden kaynaklanıyor. Çünkü Türkiye’nin son yıllarda hızlı büyümesi ve yalnız Avrasya’da değil, tüm dünyaya yön veren konumda olması; Türkiye’nin yarın TRÇ–ŞİÖ kurulursa ki çok yakın zamanda kurulacaktır, işte o zaman Batı’nın tüm korktukları gerçekleşecektir. Bu tehlikeyi gören ABD, 2005 yılında gözlemci statüsünde ŞİÖ’ye katılmak istedi ama kabul edilmedi; bu da ABD’yi daha da çok panikletmiştir.
GELECEĞE DAİR ANALİTİK DEĞERLENDİRME
• ŞİÖ genişlemeye devam ederse, Dünya Bankası ve IMF’nin etkisi azalabilir.
• Enerji ticaretinde dolar yerine yerel para birimleri yaygınlaşabilir.
• Batı’nın Orta Doğu politikaları daha fazla dirençle karşılaşabilir.
• TRÇ kurulduğunda ekseni, küresel güvenlik politikalarında yeni standartlar belirleyebilir.
SONUÇ
Özetle, Batı ve İsrail’in panik havası abartılı değildir. TRÇ oluştuğunda değişen güç dengeleri artık kontrol edilemeyecek kadar büyüyecektir. TRÇ’nin ve ŞİÖ’nün yükselişi, yarım asırlık Atlantik merkezli düzenin sonunu konuşmayı gerektirecek kadar ciddi bir jeopolitik kırılmadır. Dünya yeni bir döneme giriyor ve bu dönemin merkezinde Avrasya vardır. Bu yeni kurulacak olan TRÇ, bütün dünyaya yön verecektir.